การกักเก็บคาร์บอนในดินเค็มในลุ่มน้ำชีตอนกลาง จังหวัดมหาสารคาม
Article Sidebar
เผยแพร่แล้ว:
มี.ค. 20, 2019
คำสำคัญ:
กักเก็บคาร์บอน คราบเกลือ ดินเค็ม ลุ่มน้ำชีตอนกลาง
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินการกักเก็บคาร์บอนในดิน ความสัมพันธ์ระหว่างคาร์บอนในดินกับเนื้อ
ดินและความเค็มของดินในพื้นที่ดินเค็มในลุ่มน้ำชีตอนกลาง ทำการเก็บตัวอย่างตามแผนที่การแพร่กระจายของคราบ
เกลือบนผิวดิน จังหวัดมหาสารคาม มาตราส่วน 1:100,000 โดยแบ่งพื้นที่เก็บตัวอย่างดินออกเป็น 3 ส่วนคือ บริเวณ
ที่พบคราบเกลือบนผิวดินร้อยละ 1-10 (เค็มน้อย), 10-50 (เค็มปานกลาง) และพื้นที่ที่พบคราบเกลือมากกว่าร้อยละ
50 (เค็มจัด) ทำการเก็บตัวอย่างดินทั้งหมด 90 แปลง แต่ละแปลงเก็บที่ระดับความลึก 0-25 เซนติเมตร (ดินชั้นบน)
โดยทำการเก็บตัวอย่างแบบรบกวนโครงสร้าง (disturbed) ผลการทดลองพบว่าดินเค็มน้อยมีการกักเก็บคาร์บอนใน
ดินสูงที่สุดมีค่าเท่ากับ 1.44±1.31x10-4 ตันต่อเฮกตาร์ รองลงมาคือ ดินเค็มปานกลางและดินเค็มจัดมีค่าเท่ากับ
0.99±0.77x10-4 และ 0.63±0.33x10-4 ตันต่อเฮกตาร์ ตามลำดับ การกักเก็บคาร์บอนมีความสัมพันธ์กับอนุภาคดิน
เหนียว (R2 = 0.814)
Article Details
How to Cite
บท
บทความวิจัย
วารสารเกษตรพระจอมเกล้า
References
กรมทรัพยากรธรณี. 2552. การจำแนกเขตเพื่อการจัดการด้านธรณีวิทยาและทรัพยากรธรณีจังหวัดมหาสารคาม.กรุงเทพฯ.
จำเป็น อ่อนทอง (2545) คู่มือวิเคราะห์ดินและพืช. พิมพ์ครั้งที่ 1. ภาควิชาธรณีศาสตร์ คณะทรัพยากรธรรมชาติมหาวิทยาลัยสงขลา
นครินทร์. สงขลา.
ปราโมทย์ แย้มคลี่. 2548. การปลูกไม้ยืนต้นเพื่อป้องกันการแพร่กระจายดินเค็มในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. ส่วนวิจัยและพัฒนาดินเค็ม
สถาบันวิจัยพัฒนาเพื่อป้องกันการเป็นทะเลทรายและการเตือนภัย กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.
พจนีย์ มอญเจริญและทวีศักดิ์ เวียรศิลป์. 2544. คาร์บอนในดินของประเทศไทย. กองวิเคราะห์ดิน กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและ
สหกรณ์ กรุงเทพฯ. 144 น.
รังสรรค์ อิ่มเอิบ. 2547. การศึกษาวิเคราะห์แนวทางการจัดการดินเค็มในประเทศไทย. กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.
กรุงเทพฯ. 93 น.
สมศรี อรุณินท์. 2539. ดินเค็มในประเทศไทย. กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ. 251 น.
สำนักสำรวจดินและวางแผนการใช้ที่ดิน. 2544. แผนที่การแพร่กระจายของคราบเกลือบนผิวดิน จังหวัดมหาสารคาม. กรมพัฒนาที่ดิน
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ. 23 น.
อภิศักดิ์ โพธิ์ปั้น. 2543. ดินเขตร้อน. ภาควิชาปฐพีวิทยา คณะเทคโนโลยีการเกษตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหาร
ลาดกระบัง. กรุงเทพฯ. 206 น.
Baritz, R., Seufert, G., Montanarella, L. and VanRanst, E. 2010. Carbon concentrations and stocks in forest soils of Europe.
Forest Ecology and Management. 260, 262-277.
Batjes, N.H. 1996. Total carbon and nitrogen in the soils of the world. European Journal of Soil Science. 47, 151-163.
Batjes, N.H. and Sombroek WG. 1997. Possibilities for carbon sequestration in tropical and subtropical soils. Global Change
Biology. 3, 161-173.
Benham, S.E., Vanguelova, E.I. and Pitman, R.M. 2012. Short and long term changes in carbon, nitrogen and acidity in the forest
soils under oak at the Alice Holt Environmental Change Network site. Science of the Total Environment. 421-422, 82-93.
Bernstein, L. 1964. Effect of salinity on growth mineral composition and growth of plants. Plant Anal. Fert Probl. 42, 25-45.
Davidson, E.A. and Janssens IA. 2006. Temperature sensitivity of soil carbon decomposition and feedbacks to climate
change. Nature. 440, 165-173.
Eswaran, H., Reich, P.F., Kimble, J.M., Beinroth, F.H., Padmanabhan, E. and Moncharoen, P. 2000. Global carbon stocks.
Lewis Publishers, Boca Raton. 15-26.
Flowers, T.J. and Yeo, A.R. 1995. Breeding for salinity resistance in crop plants: where next? Australian Journal of Plant
Physiology. 22, 875-884.
Harrison, R.B., Footem P.W. and Strahm B.D. 2011. Deep Soil Horizons: Contribution and importance to soil carbon pools
and in assessing whole-ecosystem response to management and global. Change -Forest Science. 57, 67-75.
He, N., Wu, L., Wang, Y. and Han, X. 2009. Changes in carbon and nitrogen in soil particle-size fractions along a grassland
restoration chronosequence in northern China. Geoderma. 150, 302-308.
Houghton, R.A. 2007. Balancing the global carbon budget. Annual Review of Earth and Planetary Sciences. 35(1), 313-347.
IPCC. 2000. Special report on emissions scenarios-a special report of working group III of the Intergovernmental Panel on
Climate Change. Cambridge: Cambridge University Press.
Lal, R. 2004. Soil carbon sequestration impacts on global climate change and food security. Science. 304, 1623-1627.
Lal, R. 2008a. Carbon sequestration. Philosophical Transactions of the Royal Society B. 363, 815-830.
Lal, R. 2008b. Carbon sequestration in soil. CAB Reviews: Perspectives in Agriculture, Veterinary Science, Nutrition and
Natural Resources. No. 30, 1749-8848.
Lal, R., Kimble, J., Levine, E. and Whitman, C. 1995. World soil and greenhouse effect: an overview. CRC Press, Boca Raton, FL. 1-8.
Metternicht, G.I. and Zinck, J.A. 2003. Remote sensing of soil salinity: potentials and constraints. Remote Sensing of
Environment. 85, 1-20.
Minasny, B., McBratney, A.B., Malone, B.P, and Wheeler, L. 2013. Digital mapping of soil carbon. Advances in Agronomy.
118,1-47.
National Soil Survey Center. 1996. Soil Survey Laboratory Methods Manual. Soil Survey Investigation Report No. 42, Version
3.0. Natural Resources Conservation Service. United States Department of Agriculture. 693 p.
NLWRA. 2001. Australian Dryland Salinity Assessment 2000: Extent, Impacts, Processes, Monitoring and Management
Options. National Land and Water Resources Audit, Canberra.
Pan, G., Li, L., Wu, L. and Zhang, X. 2003. Storage and sequestration potential of topsoil organic carbon in China’s paddy
soils. Global Change Biology. 10, 79-92.
Powers, J.S., Corre, M.D., Twine, T.E. and Veldkamp, E. 2011. Geographic bias of field observations of soil carbon stocks
with tropical land-use changes precludes spatial extrapolation. Proc Natl Acad Sci U S A. 108, 6318-6322.
Prasad, R. and J.F. Power. 1997. Soil fertility management for sustainable agriculture. New York, USA, Lewis Publishers. 356.
Rice, C.W. 2002. Organic matter and nutrient dynamics. pp. 925-928. In: Encyclopedia of soil science. New York, USA,
Marcel Dekker Inc.
Ruehlmann, J. and Körschens, M. 2009. Calculating the effect of soil organic matter concentration on soil bulk density. Soil
Science Society of America Journal. 73, 876-885.
Scharlemann, J. P.W., Tanner, E. V.J., Hiederer, R. and Kapos, V. 2014. Global soil carbon: understanding and managing
the largest terrestrial carbon pool. Carbon Management. 5(1), 81-91.
Schimel, D.S., Braswell, B.H., Holland, E.A., McKeown, R., Ojima, D.S., Painter, T.H., Parton, W.J. and Townsend, A.R. 1994.
Climatic, edaphic and biotic controls over storage and turnover of carbon in soils. Global Biogeochemical Cycles.
8, 279-293.
Setia, R., Marschner, P., Baldock, J., Chittleborough, D., Smith, P. and Smith, J. 2011. Salinity effects on carbon
mineralization in soils of varying texture. Soil Biology and Biochemistry. 43, 1908-1916.
Shang, S., Jiang, P., Scott X. Chang S.X., Song, Z., Liu, J. and Sun, L. 2014. Soil organic carbon in particle size and
density fractionations under four forest vegetation-land use types in subtropical China. Forests. 5, 1391-1408.
Shi, Y., Baumann, F., Ma, Y., Song, C., Kühn, P., Scholten, T. and He, J-S. 2012. Organic and inorganic carbon in the topsoil
of the Mongolian and Tibetan grasslands: pattern, control and implications. Biogeosciences. 9, 2287-2299.
Smith, P. and Fang, C.M. 2010. Carbon cycle: A warm response by soils. Nature. 464, 499-500.
Smith, P., Fang, C.M., Dawson, J.J.C. and Moncrieff, J.B. 2008. Impact of global warming on soil organic carbon.
Advances in Agronomy. 97, 1-43.
Szabolcs, I. 1994. Soils and salinization. Marcel Dekker, New York, 3-11.
Trumbore, S.E. and Czimczik, C.I. 2008. An uncertain future for soil carbon. Science. 321, 1455–1456.
Trumbore, S.E., Chadwick, O.A. and Amundson, R. 1996. Rapid exchange between soil carbon and atmospheric carbon
dioxide driven by temperature change. Science. 272, 393-396.
United States Department of Agriculture, Natural Resources Conservation Service. 1996. Soil Survey Laboratory Methods
Manual. National Soil Survey Center; Soil Survey Investigations No. 42, Version 3.
United States Salinity Laboratory Staff. 1954. Diagnosis and Improvement of Saline and Alkali Soil. Agriculture Handbook
No. 60. United States Department of Agriculture, 160 p.
Wang, Y., Wang, Z. and Li, Y. 2013. Storage/Turnover Rate of Inorganic Carbon and Its Dissolvable Part in the Profile of
Saline/Alkaline Soils. PLoS ONE. 8(11).
จำเป็น อ่อนทอง (2545) คู่มือวิเคราะห์ดินและพืช. พิมพ์ครั้งที่ 1. ภาควิชาธรณีศาสตร์ คณะทรัพยากรธรรมชาติมหาวิทยาลัยสงขลา
นครินทร์. สงขลา.
ปราโมทย์ แย้มคลี่. 2548. การปลูกไม้ยืนต้นเพื่อป้องกันการแพร่กระจายดินเค็มในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. ส่วนวิจัยและพัฒนาดินเค็ม
สถาบันวิจัยพัฒนาเพื่อป้องกันการเป็นทะเลทรายและการเตือนภัย กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.
พจนีย์ มอญเจริญและทวีศักดิ์ เวียรศิลป์. 2544. คาร์บอนในดินของประเทศไทย. กองวิเคราะห์ดิน กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและ
สหกรณ์ กรุงเทพฯ. 144 น.
รังสรรค์ อิ่มเอิบ. 2547. การศึกษาวิเคราะห์แนวทางการจัดการดินเค็มในประเทศไทย. กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.
กรุงเทพฯ. 93 น.
สมศรี อรุณินท์. 2539. ดินเค็มในประเทศไทย. กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ. 251 น.
สำนักสำรวจดินและวางแผนการใช้ที่ดิน. 2544. แผนที่การแพร่กระจายของคราบเกลือบนผิวดิน จังหวัดมหาสารคาม. กรมพัฒนาที่ดิน
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ. 23 น.
อภิศักดิ์ โพธิ์ปั้น. 2543. ดินเขตร้อน. ภาควิชาปฐพีวิทยา คณะเทคโนโลยีการเกษตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหาร
ลาดกระบัง. กรุงเทพฯ. 206 น.
Baritz, R., Seufert, G., Montanarella, L. and VanRanst, E. 2010. Carbon concentrations and stocks in forest soils of Europe.
Forest Ecology and Management. 260, 262-277.
Batjes, N.H. 1996. Total carbon and nitrogen in the soils of the world. European Journal of Soil Science. 47, 151-163.
Batjes, N.H. and Sombroek WG. 1997. Possibilities for carbon sequestration in tropical and subtropical soils. Global Change
Biology. 3, 161-173.
Benham, S.E., Vanguelova, E.I. and Pitman, R.M. 2012. Short and long term changes in carbon, nitrogen and acidity in the forest
soils under oak at the Alice Holt Environmental Change Network site. Science of the Total Environment. 421-422, 82-93.
Bernstein, L. 1964. Effect of salinity on growth mineral composition and growth of plants. Plant Anal. Fert Probl. 42, 25-45.
Davidson, E.A. and Janssens IA. 2006. Temperature sensitivity of soil carbon decomposition and feedbacks to climate
change. Nature. 440, 165-173.
Eswaran, H., Reich, P.F., Kimble, J.M., Beinroth, F.H., Padmanabhan, E. and Moncharoen, P. 2000. Global carbon stocks.
Lewis Publishers, Boca Raton. 15-26.
Flowers, T.J. and Yeo, A.R. 1995. Breeding for salinity resistance in crop plants: where next? Australian Journal of Plant
Physiology. 22, 875-884.
Harrison, R.B., Footem P.W. and Strahm B.D. 2011. Deep Soil Horizons: Contribution and importance to soil carbon pools
and in assessing whole-ecosystem response to management and global. Change -Forest Science. 57, 67-75.
He, N., Wu, L., Wang, Y. and Han, X. 2009. Changes in carbon and nitrogen in soil particle-size fractions along a grassland
restoration chronosequence in northern China. Geoderma. 150, 302-308.
Houghton, R.A. 2007. Balancing the global carbon budget. Annual Review of Earth and Planetary Sciences. 35(1), 313-347.
IPCC. 2000. Special report on emissions scenarios-a special report of working group III of the Intergovernmental Panel on
Climate Change. Cambridge: Cambridge University Press.
Lal, R. 2004. Soil carbon sequestration impacts on global climate change and food security. Science. 304, 1623-1627.
Lal, R. 2008a. Carbon sequestration. Philosophical Transactions of the Royal Society B. 363, 815-830.
Lal, R. 2008b. Carbon sequestration in soil. CAB Reviews: Perspectives in Agriculture, Veterinary Science, Nutrition and
Natural Resources. No. 30, 1749-8848.
Lal, R., Kimble, J., Levine, E. and Whitman, C. 1995. World soil and greenhouse effect: an overview. CRC Press, Boca Raton, FL. 1-8.
Metternicht, G.I. and Zinck, J.A. 2003. Remote sensing of soil salinity: potentials and constraints. Remote Sensing of
Environment. 85, 1-20.
Minasny, B., McBratney, A.B., Malone, B.P, and Wheeler, L. 2013. Digital mapping of soil carbon. Advances in Agronomy.
118,1-47.
National Soil Survey Center. 1996. Soil Survey Laboratory Methods Manual. Soil Survey Investigation Report No. 42, Version
3.0. Natural Resources Conservation Service. United States Department of Agriculture. 693 p.
NLWRA. 2001. Australian Dryland Salinity Assessment 2000: Extent, Impacts, Processes, Monitoring and Management
Options. National Land and Water Resources Audit, Canberra.
Pan, G., Li, L., Wu, L. and Zhang, X. 2003. Storage and sequestration potential of topsoil organic carbon in China’s paddy
soils. Global Change Biology. 10, 79-92.
Powers, J.S., Corre, M.D., Twine, T.E. and Veldkamp, E. 2011. Geographic bias of field observations of soil carbon stocks
with tropical land-use changes precludes spatial extrapolation. Proc Natl Acad Sci U S A. 108, 6318-6322.
Prasad, R. and J.F. Power. 1997. Soil fertility management for sustainable agriculture. New York, USA, Lewis Publishers. 356.
Rice, C.W. 2002. Organic matter and nutrient dynamics. pp. 925-928. In: Encyclopedia of soil science. New York, USA,
Marcel Dekker Inc.
Ruehlmann, J. and Körschens, M. 2009. Calculating the effect of soil organic matter concentration on soil bulk density. Soil
Science Society of America Journal. 73, 876-885.
Scharlemann, J. P.W., Tanner, E. V.J., Hiederer, R. and Kapos, V. 2014. Global soil carbon: understanding and managing
the largest terrestrial carbon pool. Carbon Management. 5(1), 81-91.
Schimel, D.S., Braswell, B.H., Holland, E.A., McKeown, R., Ojima, D.S., Painter, T.H., Parton, W.J. and Townsend, A.R. 1994.
Climatic, edaphic and biotic controls over storage and turnover of carbon in soils. Global Biogeochemical Cycles.
8, 279-293.
Setia, R., Marschner, P., Baldock, J., Chittleborough, D., Smith, P. and Smith, J. 2011. Salinity effects on carbon
mineralization in soils of varying texture. Soil Biology and Biochemistry. 43, 1908-1916.
Shang, S., Jiang, P., Scott X. Chang S.X., Song, Z., Liu, J. and Sun, L. 2014. Soil organic carbon in particle size and
density fractionations under four forest vegetation-land use types in subtropical China. Forests. 5, 1391-1408.
Shi, Y., Baumann, F., Ma, Y., Song, C., Kühn, P., Scholten, T. and He, J-S. 2012. Organic and inorganic carbon in the topsoil
of the Mongolian and Tibetan grasslands: pattern, control and implications. Biogeosciences. 9, 2287-2299.
Smith, P. and Fang, C.M. 2010. Carbon cycle: A warm response by soils. Nature. 464, 499-500.
Smith, P., Fang, C.M., Dawson, J.J.C. and Moncrieff, J.B. 2008. Impact of global warming on soil organic carbon.
Advances in Agronomy. 97, 1-43.
Szabolcs, I. 1994. Soils and salinization. Marcel Dekker, New York, 3-11.
Trumbore, S.E. and Czimczik, C.I. 2008. An uncertain future for soil carbon. Science. 321, 1455–1456.
Trumbore, S.E., Chadwick, O.A. and Amundson, R. 1996. Rapid exchange between soil carbon and atmospheric carbon
dioxide driven by temperature change. Science. 272, 393-396.
United States Department of Agriculture, Natural Resources Conservation Service. 1996. Soil Survey Laboratory Methods
Manual. National Soil Survey Center; Soil Survey Investigations No. 42, Version 3.
United States Salinity Laboratory Staff. 1954. Diagnosis and Improvement of Saline and Alkali Soil. Agriculture Handbook
No. 60. United States Department of Agriculture, 160 p.
Wang, Y., Wang, Z. and Li, Y. 2013. Storage/Turnover Rate of Inorganic Carbon and Its Dissolvable Part in the Profile of
Saline/Alkaline Soils. PLoS ONE. 8(11).