ปลาส้มเขื่อนอุบลรัตน์ : แนวทางการพัฒนาเพื่อยกระดับมาตรฐานการผลิตปลาส้ม ของวิสาหกิจชุมชนแปรรูปปลาบ้านโนนปอแดง อำเภอโนนสัง จังหวัดหนองบัวลำภู

บทคัดย่อ

ปลาส้มเขื่อนอุบลรัตน์ เป็นสินค้าของชุมชนบริเวณเหนือเขื่อนที่ได้นำปลามาแปรรูป จากการศึกษาเบื้องต้นพบว่า
มีวิสาหกิจชุมชนในพื้นที่เหนือเขื่อนอุบลรัตน์จำนวนกว่า 115 วิสาหกิจชุมชน ที่ทำการแปรรูปปลาเป็นปลาส้ม และพบว่ามีเพียง 10 วิสาหกิจชุมชนเท่านั้น ที่แปรรูปปลาส้มได้รับการรับรองมาตรฐาน ส่วนวิสาหกิจชุมชนอื่นซึ่งรวมถึงวิสาหกิจชุมชนแปรรูปปลาบ้านโนนปอแดง อำเภอโนนสัง จังหวัดหนองบัวลำภู ยังมิได้รับการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑ์ปลาส้มที่แปรรูปแต่อย่างใด จึงเกิดความคิดริเริ่มโดยมีคำถามวิจัยว่า วิสาหกิจชุมชนแปรรูปปลาบ้านโนนปอแดงมีแนวทางในการพัฒนาการผลิตปลาส้มอย่างไร จึงจะสามารถยกระดับการผลิตปลาส้มให้ได้รับการรับรองมาตรฐานที่เกี่ยวข้อง โดยได้ทำการวิจัยแบบมีส่วนร่วม
เพื่อหาแนวทางในการพัฒนาการผลิตปลาส้มของวิสาหกิจชุมชน ในเดือนมิถุนายน 2556 ถึง เดือนกรกฎาคม 2557 พบว่า ชุมชนบ้านโนนปอแดงเป็นชุมชนเกษตรกรรม โดยวิสาหกิจชุมชนแปรรูปปลาบ้านโนนปอแดง เกิดจากการรวมกลุ่มกันภายใต้โครงการความรับผิดชอบต่อสังคม (CSR) ของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยเขื่อนอุบลรัตน์ จากการวิเคราะห์ความจำเป็น พบว่า วิสาหกิจชุมชนมีประเด็นในการพัฒนา 4 ประเด็น ได้แก่ 1) การพัฒนาโรงเรือนในการผลิต 2) การพัฒนาการผลิต
สู่การผลิตที่ได้มาตรฐาน 3) การพัฒนาการบริหารจัดการ และ 4) การขยายการตลาด ซึ่งได้มีการเตรียมความพร้อมในการพัฒนาการผลิตปลาส้มให้ได้มาตรฐาน โดยการประสานหน่วยงานภาคี เพื่อให้คำปรึกษาเบื้องต้นด้านการพัฒนาการผลิตปลาส้ม และพัฒนาความรู้ด้านการพัฒนาการผลิตปลาส้ม และศึกษาดูงานวิสาหกิจชุมชนแปรรูปปลาที่ประสบความสำเร็จ ได้รับ
การรับรองมาตรฐานการผลิต ได้ร่วมกันวางแผนการพัฒนาเพื่อยกระดับการผลิตปลาส้มให้ได้มาตรฐาน ตลอดจนได้แนวทาง
ในการพัฒนาเพื่อยกระดับการผลิตปลาส้มของวิสาหกิจชุมชน 4 ประเด็น ประกอบด้วย 1) การพัฒนาอาคารสถานที่ โดยการพัฒนาโรงเรือนตามหลัก Primary GMP 2) การพัฒนาการผลิต โดยการพัฒนาการผลิตให้ได้มาตรฐานอาหารและยา (อย.) มาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน มาตรฐาน OTOP และมาตรฐานที่เกี่ยวข้อง 3) พัฒนาการบริหารจัดการ โดยการระดมทุนและขยายสมาชิกเพิ่มเติม และ 4) การพัฒนาการตลาด โดยการขยายช่องทางการตลาดในรูปแบบตลาดออนไลน์