ประสิทธิภาพของน้ำมันหอมระเหยจากขิงและตะไคร้หอมในการกำจัดหมัดไก่

บทคัดย่อ

         ประสิทธิภาพของน้ำมันหอมระเหยจากตะไคร้หอม (Cymbopogon nardus Rendle.) และขิง (Zingiber officinale Roscoe) ต่อการกำจัดหมัดไก่ (Echidnophaga gallinacean) ในไก่ฟ้าคอแหวน (Phasianus colchicus) แบ่งเป็น 4 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มที่ใช้น้ำมันหอมระเหยขิง 4%, น้ำมันหอมระเหยตะไคร้หอม 4%, สารกำจัดแมลงทางการค้า (Trichlorfon^®) 0.15% และ กลุ่มควบคุมลบ (น้ำยาสำหรับเจือจางน้ำมันหอมระเหย)  ให้สารด้วยวิธีการสเปรย์บริเวณที่มีหมัดปริมาณ 1 มิลลิลิตรต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม และวัดผลการทดลองโดยการนับจำนวนหมัดก่อนสเปรย์, ภายหลังจากสเปรย์ 1, 7 และ 14 วัน ส่วนประสิทธิภาพในการกำจัดหมัดไก่พบว่า ภายหลังการสเปรย์ 1 วัน กลุ่มที่สเปรย์ด้วย Trichlorfon^® มีอัตราการพบหมัดไก่น้อยกว่ากลุ่มอื่นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติยิ่ง (p<0.001) ในขณะที่กลุ่มที่สเปรย์น้ำมันหอมระเหยทั้งสองชนิดและกลุ่มควบคุมลบไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ส่วนวันที่ 7 และ 14 พบว่ากลุ่มที่สเปรย์ด้วย Trichlorfon^® ไม่พบหมัดไก่เลย กลุ่มที่สเปรย์น้ำมันหอมระเหยตะไคร้หอมและขิงพบหมัดไก่ลดลงในวันที่ 7 และลดมากที่สุดในวันที่ 14 ซึ่งแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติยิ่งกับกลุ่มควบคุมลบ (p<0.001) โดยน้ำมันตะไคร้หอมสามารถลดหมัดไก่ได้มากกว่าน้ำมันหอมระเหยขิงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) และไม่แตกต่างกับกลุ่ม Trichlorfon^® สรุปผลการศึกษาพบว่าน้ำมันหอมระเหยตะไคร้หอมและขิงเป็นสมุนไพรทางเลือกหนึ่งที่สามารถนำมาใช้ในการกำจัดพยาธิภายนอกได้ แม้จะใช้เวลานานกว่าสารฆ่าแมลงทางการค้า แต่ก็มีฤทธิ์ตกค้างในสิ่งแวดล้อมน้อย ไม่ส่งผลเสียต่อผู้บริโภคและยังสามารถประยุกต์ใช้ในการผลิตสัตว์ในระบบอินทรีย์ได้