ผลของการจัดการน้ำและการพ่นสังกะสีทางใบต่อผลผลิตและการสะสมธาตุอาหารในเมล็ดข้าวเหนียว 5 พันธุ์
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ผลผลิตเชิงปริมาณและคุณภาพของข้าวสามารถควบคุมได้โดยการจัดการปัจจัยการผลิตให้มีความเหมาะสม เช่น น้ำและธาตุอาหาร การทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินการตอบสนองของผลผลิตและการสะสมธาตุสังกะสีและไนโตรเจนต่อการจัดการน้ำและการพ่นสังกะสีในข้าวเหนียวพันธุ์ต่าง ๆ วางแผนการทดลองแบบ factorial in RCBD โดยปลูกข้าวเหนียว 5 พันธุ์ (กข4, กข6, กข10, กข14 และสันป่าตอง 1) ภายใต้สภาพน้ำขังและไม่ขังน้ำ ร่วมกับการจัดการปุ๋ยสังกะสี 2 แบบ คือ พ่นและไม่พ่นสังกะสี ผลการทดลองพบว่า ข้าวที่ปลูกภายใต้สภาพไม่ขังน้ำมีผลผลิตเมล็ดและน้ำหนักเมล็ดต่ำกว่าข้าวที่ปลูกภายใต้สภาพน้ำขังโดยเฉลี่ยเท่ากับ 34 และ 7 % ตามลำดับ เช่นเดียวกันกับน้ำหนักแห้งฟางและจำนวนเมล็ดดีที่ลดลงเมื่อปลูกในสภาพไม่ขังน้ำ แต่การตอบสนองแตกต่างกันในข้าวเหนียวแต่ละพันธุ์ นอกจากนี้การพ่นสังกะสีทางใบทำให้ข้าวมีความเข้มข้นสังกะสีเพิ่มขึ้น 43 - 92 % ในข้าวทั้ง 5 พันธุ์ และความเข้มข้นไนโตรเจนเพิ่มขึ้น 9 - 12 % ในพันธุ์ กข4, กข6 และ กข14 ในขณะที่ไม่พบความแตกต่างในพันธุ์ กข10 และสันป่าตอง 1 การทดลองนี้บ่งชี้ว่าการปลูกข้าวเหนียวในสภาพไม่ขังน้ำส่งผลให้มีผลผลิตเมล็ดลดลง ในขณะเดียวกันการพ่นสังกะสีสามารถเพิ่มจำนวนเมล็ดดีและน้ำหนักเมล็ด รวมทั้งเพิ่มความเข้มข้นสังกะสีและไนโตรเจนในเมล็ดได้ การตอบสนองที่แตกต่างกันในข้าวเหนียวแต่ละพันธุ์สามารถนำมาใช้ประโยชน์ต่อการจัดการน้ำร่วมกับการพ่นสังกะสีทางใบให้เหมาะสมกับพันธุ์ข้าวเพื่อเพิ่มผลผลิตและคุณภาพเมล็ดต่อไป
Article Details
References
Allan, J.E. 1961. The determination of zinc in agricultural materials by atomic-absorption spectrophotometry. Analyst 86(1025): 530-534.
Anning, D., J. Ofori, I. Addai and Y. Abdulai. 2018. Effect of water management and nitrogen fertilizer sources on yield and water use efficiency of lowland rice. Journal of Ghana Science Association 18(1): 32-40.
BOF. 2019. Report of price in importance crop in Thailand for the 4th phase of 2019 (rice). Bank of Thailand, Bangkok. 17 p. (in Thai)
Black, R.E., L.H. Allen, Z.A. Bhutta, L.E. Caulfield, M. de Onis, M. Ezzati, C. Mathers and J. Rivera. 2008. Maternal and child under nutrition: global and regional exposures and health consequences. The Lancet. 371(9608): 243-260.
Bremner, J.M. 1960. Determination of nitrogen in soil by the Kjeldahl method. The Journal of Agricultural Science 55(1): 11-33.
Broadley, M., P. Brown, I. Cakmak, Z. Rengel and F. Zhao. 2012. Function of Nutrients: Micronutrients. pp. 191-248. In: P. Marschner (ed.). Marschner's Mineral Nutrition of Higher Plants. 3rd ed. Academic Press, San Diego.
Brown, K.H., J.A. Rivera, Z. Bhutta, R.S. Gibson, J.C. King, B. Lonnerdal, M.T. Ruel, B. Sandtröm, E. Wasantwisut and C. Hotz. 2004. International Zinc Nutrition Consultative Group (IZiNCG) technical document #1. Assessment of the risk of zinc deficiency in populations and options for its control. Food and Nutrition Bulletin 25(1 Suppl. 2): S99-203.
Cakmak, I and U.B. Kutman. 2018. Agronomic biofortification of cereals with zinc: a review. European Journal of Soil Science 69(1): 172-180.
Carrijo, D.R., M.E. Lundy and B.A. Linquist. 2017. Rice yields and water use under alternate wetting and drying irrigation: A meta-analysis. Field Crops Research 203: 173-180.
Coleman, J.E. 1998. Zinc enzymes. Current Opinion in Chemical Biology 2(2): 222-234.
Doolette, C.L., T.L. Read, C. Li, K.G. Scheckel, E. Donner, P.M. Kopittke, J.K. Schjoerring and E. Lombi. 2018. Foliar application of zinc sulphate and zinc EDTA to wheat leaves: differences in mobility, distribution, and speciation. Journal of Experimental Botany 69(18): 4469-4481.
El-Dahshouri, M.F., M.M. El-Fouly, R.K.M. Khalifa and H.M.A. El-Ghany. 2017. Effect of zinc foliar application at different physiological growth stages on yield and quality of wheat under sandy soil conditions. Agricultural Engineering International: CIGR Journal (Special Issue): 193-200.
Ender, C., M.Q. Li, B. Martin, B. Povh, R. Nobiling, H.D. Reiss and K. Traxel. 1983. Demonstration of polar zinc distribution in pollen tubes of Lilium longiflorum with the Heidelberg proton microprobe. Protoplasma 116: 201-203.
Firdous, S., B.K. Agarwal, D.K. Shahi and S. Bhushan. 2018. The effect of zinc fertilization on rice productivity and economics in acid alfisol of Jharkhand, India. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences (Special Issue 7): 2676-2682.
Gibson, R.S., M.S. Manger, W. Krittaphol, T. Pongcharoen, S. Gowachirapant, K.B. Bailey and P. Winichagoon. 2007. Does zinc deficiency play a role in stunting among primary school children in NE Thailand? British Journal of Nutrition 97(1): 167-175.
Hussain, S., K. Sahar, A. Naeem, M. Zafar-ul-Hye and M. Aon. 2018. Combined zinc and nitrogen applications at panicle initiation for zinc biofortification in rice. Periodicum Biologorum 120(2-3): 105-110.
Impa, S.M., A. Gramlich, S. Tandy, R. Schulin, E. Frossard and S.E. Johnson-Beebout. 2013a. Internal Zn allocation influences Zn deficiency tolerance and grain Zn loading in rice (Oryza sativa L.). Frontiers in Plant Science 4: 534, doi: 10.3389/fpls.2013.00534.
Impa, S.M., M.J. Morete, A.M. Ismail, R. Schulin and S.E. Johnson-Beebout. 2013b. Zn uptake, translocation and grain Zn loading in rice (Oryza sativa L.) genotypes selected for Zn deficiency tolerance and high grain Zn. Journal of Experimental Botany 64(10): 2739-2751.
Institute of Medicine Panel on Micronutrients. 2001. Dietary reference intakes for vitamin A, vitamin K, arsenic, boron, chromium, copper, iodine, iron, manganese, molybdenum, nickel, silicon, vanadium and zinc. National Academy Press, Washington. 773 p.
IRRI. 2015. Biofortification. (Online). Available: https:// www.irri.org/biofortification (21 October, 2020).
Joshi, R., B. Singh and A. Shukla. 2018. Evaluation of elite rice genotypes for physiological and yield attributes under aerobic and irrigated conditions in Tarai areas of Western Himalayan region. Current Plant Biology 13: 45-52.
Kannan, S. 2010. Foliar fertilization for sustainable crop production. pp. 371-402. In: E. Lichtfouse (ed.). Genetic Engineering, Biofertilisation, Soil Quality and Organic Farming. Sustainable Agriculture Reviews, volume 4. Springer, Dordrecht.
Karim, M.R., Y.Q. Zhang, R.R. Zhao, X.P. Chen, F.S. Zhang and C.Q. Zou. 2012. Alleviation of drought stress in winter wheat by late foliar application of zinc, boron, and manganese. Journal of Plant Nutrition and Soil Science 175(1): 142-151.
Kato, Y., M. Okami and K. Katsura. 2009. Yield potential and water use efficiency of aerobic rice (Oryza sativa L.) in Japan. Field Crops Research 113(3): 328-334.
Khairi, M., M. Nozulaidi, A. Afifah and M.S. Jahan. 2015. Effect of various water regimes on rice production in lowland irrigation. Australian Journal of Crop Science 9(2): 153-159.
Laenoi, S., B. Dell, C. Prom-u-thai and B. Rerkasem. 2015. Iron and zinc variation along the grain length of different Thai rice varieties. ScienceAsia 41(6): 386-391.
Liu, H.E., Q.Y. Wang, Z. Rengel and P. Zhao. 2015. Zinc fertilization alters flour protein composition of winter wheat genotypes varying in gluten content. Plant, Soil and Environment 61: 195-200.
OAE. 2019. Agricultural production. (Online). Available: http://www.oae.go.th/assets/ portals/1/fileups/prcaidata/files/type%20rice%2061.pdf (March, 10 2020). (in Thai)
Pascual, V.J. and Y.M. Wang. 2017. Impact of water management on rice varieties, yield, and water productivity under the system of rice intensification in Southern Taiwan. Water 9(1): 3, doi: 10.3390/w9010003.
Phuphong, P., I. Cakmak, B. Dell and C. Prom-u-thai. 2018. Effects of foliar application of zinc on grain yield and zinc concentration of rice in farmers’ fields. Chiang Mai University Journal of Natural Sciences 17(3): 181-190.
Rana, W.K. and S.R. Kashif. 2014. Effect of different zinc sources and methods of application on rice yield and nutrients concentration in rice grain and straw. Journal of Environmental and Agricultural Sciences 1: 9.
Rinsinjoy, R., S. Lordkaew and C.T. Prom-u-thai. 2019. Zinc accumulation in upland and wetland rice grown under non-flooded and flooded conditions. Journal of Agriculture 35(3): 425-434. (in Thai)
Stomph, T.J., W. Jiang, P.E.L. Van Der Putten and P.C. Struik. 2014. Zinc allocation and re-allocation in rice. Frontiers in Plant Science 5: 8, doi: 10.3389/fpls.2014.00008.
TREA. 2019. Rice exports statistics. (Online). Available: http://www.thairiceexporters.or.th/ List_%20of_statistic.htm (10 March, 2020). (in Thai)
Tuiwong, P., P. Jaksomsak, B. Rerkasem and C.T. Prom-u-thai. 2015. Effect of foliar zinc application on grain yield and zinc accumulation in brown rice of local and improved varieties. Khon Kaen Agriculture Journal 43(4): 605-612. (in Thai)
Wang, Y.X., A. Specht and W.J. Horst. 2011. Stable isotope labelling and zinc distribution in grains studied by laser ablation ICP-MS in an ear culture system reveals zinc transport barriers during grain filling in wheat. New Phytologist 189(2): 428-437.
Xue, C., X. Yang, B. Bouman, W. Deng, Q. Zhang, W. Yan, T. Zhang, A. Rouzi and H. Wang. 2008. Optimizing yield, water requirements, and water productivity of aerobic rice for the North China Plain. Irrigation Science 26(6): 459-474.
Zaman, N.K., M.Y. Abdullah, S. Othman and N.K. Zaman. 2018. Growth and physiological performance of aerobic and lowland rice as affected by water stress at selected growth stages. Rice Science 25(2): 82-93.