การประเมินฤทธิ์สารต้านจุลินทรีย์ก่อโรคพืชของราเอนโดไฟต์ที่แยกจากกาฝากและพืชอาศัยของกาฝาก

Main Article Content

ภัทราพรรณ พรหมแก้ว
สายสมร ลำยอง
บุญสม บุษบรรณ์

บทคัดย่อ

ในการศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อคัดกรองราเอนโดไฟต์ที่แยกได้จากพืชกาฝาก 3 ชนิด (Dendrophthoe pentandra, Dendrophthoe sp. และ Loranthus parasiticus) และพืชอาศัย 3 ชนิด คือมะปราง (Bouea macrophylla) ละมุด (Manilkara zapota) และหม่อน (Morus alba) ในการผลิตสารต้านจุลินทรีย์โดยเพาะเลี้ยงราเอนโดไฟต์จำนวน 47 ไอโซเลท ในอาหาร 5 ชนิด ได้แก่ potato dextrose broth PDB, glucose soybean meal broth GSB, malt extract broth MEB, yeast extract sucrose broth YES และ Sabouraud broth SBB บ่มเชื้อบนเครื่องเขย่าแบบซ้าย-ขวา ที่อุณหภูมิห้อง (27-30 °C) 14 วัน จากนั้นกรองแยกส่วนของน้ำเลี้ยงเชื้อมาสกัดด้วย ethyl acetate และเตรียมสารสกัดหยาบโดยละลายใน 10% DMSO จากนั้นทดสอบฤทธิ์ต้านแบคทีเรียและราสาเหตุโรคพืช 7 ชนิด ได้แก่ Ralstonia solanacearum TNCC003291, Xanthomonas citri BS356, Botrytis sp. BS298, Colletotrichum sp. BS351, Fusarium sp. BS288, Phytophthora botryosa BS349 และ Pyricularia oryzae BS265 ด้วยวิธี agar well diffusion ใช้ dimethylsulfoxide (10%), streptomycin (1 mg/ml) และ benomyl (20 mg/ml) เป็นสารควบคุม พบว่าราเอนโดไฟต์ที่เลี้ยงในอาหาร F1 ยับยั้งการเจริญได้ทั้งแบคทีเรียและราก่อโรคพืช สำหรับราเอนโดไฟต์ที่เลี้ยงในอาหาร GSB, MEB, YES และ SBB ยับยั้งได้เฉพาะแบคทีเรียก่อโรคพืชเท่านั้น และพบว่าสารสกัดหยาบของน้ำเลี้ยงของราเอนโดไฟต์ Lasiodiplodia pseudotheobromae MoS5 ที่เลี้ยงใน GSB สามารถยับยั้ง R. solanacearum TNCC003291 ได้ (ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางวงใส 12 mm) ส่วนราเอนโดไฟต์ไอโซเลทเดียวกันนี้ที่เลี้ยงใน YES สามารถยับยั้ง X. citri BS356 ได้ดีที่สุด (ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางวงใส 22 mm) โดยมีค่าความเข้มข้นที่น้อยที่สุดในการยับยั้งการเจริญของเชื้อโรคพืช (MIC) เท่ากับ 2.5 mg/ml และ 5 mg/ml ตามลำดับ และสารสกัดหยาบของ Colletotrichum sp. MoPIV2 และ Phomopsis sp. MoS3/1 ที่เลี้ยงในอาหาร PDB ยับยั้ง Fusarium sp. BS288 ได้โดยมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางวงใส 18 และ 15 mm ตามลำดับ โดยสารสกัดหยาบทั้งสองมีค่า MIC เท่ากับ 1.25 mg/ml ซึ่งต่ำกว่า MIC ของสารฆ่ารา benomyl (10 mg/ml) ถึง 8 เท่า ผลการศึกษานี้แสดงให้เห็นว่าราเอนโดไฟต์จากพืชกาฝาก และพืชอาศัยเป็นแหล่งของสารออกฤทธิ์ชีวภาพที่มีศักยภาพซึ่งอาจนำไปใช้ประโยชน์ในทางการเกษตรได้

Article Details

บท
บทความวิจัย

References

กวินนาถ บัวเรือง พชร มงคลสุข และเลขา มาโนช. 2552. ความหลากหลายทางชีวภาพและสารทุติยภูมิของไลเคน ในวงศ์พาร์มีเลีย ณ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูหลวง จังหวัดเลย. การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 47. (17-20 มีนาคม 2552) มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. กรุงเทพฯ. หน้า 521-527.
คิดคม สเลลานนท์. 2541. ฤทธิ์ลดความดันเลือดของสารสกัดกาฝากมะม่วง (Dendrophthoe pentandra (L.) Miq.) ในหนูขาวความดันเลือดสูง. วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยขอนแก่น. ขอนแก่น. 130 หน้า.
บุษณีย์ เอี่ยมสีดา และประภาสินี วงษ์ชนะสิทธิ์. 2550. สัณฐานวิทยาและความสามารถของกาฝากต้นหว้าในการยับยั้งแบคทีเรียบางชนิด. ปัญหาพิเศษวิทยาศาสตรบัณฑิต. มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา. นครราชสีมา. 64 หน้า
วิพรพรรณ์ โพธิตา และพิมพร สุยาว. 2549. การศึกษาเชื้อราสาเหตุโรคขิงและการป้องกันกำจัดโดยใช้สารเคมี. การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 44. (30 มกราคม - 2 กุมภาพันธ์ 2549) มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. กรุงเทพฯ. หน้า 497-501.
อภาพร โพธิยอด และเกวลิน คุณาศักดากุล. 2557. การชักนำให้เกิดความต้านทานโรครากเน่าไฟ ทอปธอราในสตรอว์เบอร์รีที่เพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อด้วยเชื้อแอกติโนไมซีสต์เอนโดไฟต์. วารสารเกษตร 30(3): 213-222.
de Abreu, L. M., A. R. Almeida, M. Salgado and L. H. Pfenning. 2010. Fungal endophytes associated with the mistletoe Phoradendron perrottettii and its host tree Tapirira guianensis. Mycological Progress 9(4): 559-566.
Alves, A., P. W. Crous, A. Correia and A. J. L. Phillips. 2008. Morphological and molecular data reveal cryptic speciation in Lasiodiplodia theobromae. Fungal Diversity 28(1): 1-13.
Bacon, C. W. and J. F. White. 2000. Microbial Endophytes. Marcel Dekker, New York. 88 p.
Begoude, B. D., B. Slippers, M. J. Wingfield and J. Roux. 2010. Botryosphaeriaceae associated with Terminalia catappa in Cameroon, South Africa and Madagascar. Mycological Progress 9(1): 101-123.
Begoude, B. D., B. Slippers, M. J. Wingfield and J. Roux. 2011. The pathogenic potential of endophytic Botryosphaeriaceous fungi on Terminalia species in Cameroon. Forest Pathology 41: 281-292.
Bussaban, B., S. Lumyong, P. Lumyong, E. H. C. McKenzie and K. D. Hyde. 2001. Endophytic fungi from Amomum siamense. Canadian Journal of Microbiology 47(10): 943-948.
Bussaban, B., S. Lumyong, P. Lumyong, T. Seelanan, D. C. Park, E. H. C. McKenzie and K. D. Hyde. 2005. Molecular and morphological characterization of Pyricularia and allied genera. Mycologia 97(5): 1002-1011.
Calvo, A. M., R. A. Wilson, J. W. Bok and N. P. Keller. 2002. Relationship between secondary metabolism and fungal development. Microbiology and Molecular Biology Reviews 66(3): 447-459.
Chantarasomboon, P., K. Yoshihira, W. K. Natoris, U. Goto and M. Kugo. 1974. Thai medicinal plants. VII. Chemical and pharmacological studies on the constituents of Loranthus pentandrus. Shoyakuguku Zasshi 28: 7-14.
Crawford, K. M., J. M. Land and J. A. Rudger. 2010. Fungal endophytes of native grasses decrease insect herbivore preference and performance. Oecologia 164(2): 431-444.
Devehat, F. L., S. Tomasi, D. Fontanel and J. Boustie. 2002. Flavonols from Scurrula ferruginea Danser (Loranthaceae). Zeitschrift fur Naturforschung 57: 1092-1095.
Druzhinina, I. S., V. Seidi-Seiboth, A. Herrera-Estrella, B. A. Horwitz, C. M. Kenerley, E. Monte, P. K. Mukherjee, S. Zeilinger, I. V. Grigoriev and C. P. Kubicek 2011. Trichoderma: the genomics of opportunistic success. Nature Reviews Microbiol 9(10): 749-759.
Duraipandiyan, V. and S. Ignacimuthu. 2007. Antibacterial and antifungal activity of Cassia fistula L.: An ethnomedicinal plant. Journal of Ethnopharmacology 112(3): 590-594.
García Parisi, P. A., A. A. Grimoldi and M. Omacini. 2014. Endophytic fungi of grasses protect other plants from aphid herbivory. Fungal Ecology 9: 61-64.
Gerke, J. and G. H. Braus. 2014. Manipulation of fungal development as source of novel secondary metabolites for biotechnology. Applied Microbiology and Biotechnology 98(20): 8443-8455.
Griffin, D. H. 1994. Fungal Physiology, 2nd edition. Wiley, New York. 80 p.
Koneman, E. W., S. D. A. Stephens, Jr. V. R. Dowell and H. M. Sommer 1983. Gram positive cocci. Enterococcus-selective mediums. pp. 750-782. In Color Atlasand Textbook of Diagnostic Micobiology, 2nd ed. J.B. Lippincott, Washington, DC.
Li, L., B. Qiao and Y. Yuan. 2007. Nitrogen sources affect Streptolydigin production and related secondary metabolites distribution of Streptomyces lydicus AS4. 2501. Chinese Journal of Engineering 15(3): 403-410.
Phruekphakphom, A. and S. Muunsaan. 1979. Phyochemical Study of Dendrophthoe pentandra Miq. Undergraduate Special Project Report, Mahidol University 54 p.
Powthong, P., B. Jantrapanukorn, A. Thongmee and P. Suntornthiticharoen. 2012. Evaluation of endophytic fungi extract for their antimicrobial activity from Sesbania grandiflora (L.) Pers. International Journal of Pharmaceutical and Biomedical Research 3(2): 132-136.
Prihastuti, H., L. Cai, H. Chen, E. H. C. McKenzie and K. D. Hyde. 2009. Characterization of Colletotrichum species associated with coffee berries in northern Thailand. Fungal Diversity 39: 89-109.
Rogers, J. K., B. C. Morton and J. Mosali. 2011. Plant and endophyte effect on fiber, N and P concentrations in tall fescue. International Journal of Agronomy 1: 1-7.
Slippers, B. and M. J. Wingfield. 2007. Botryosphaeriaceae as endophytes and latent pathogens of woody plants: diversity, ecology and impact. Fungal Biology Reviews 21(2): 90-106.
Sutton, B. C. 1980. The Coelomycetes. Fungi Imperfecti with Pycnidia, Acervuli and Stromata. Commonwealth Mycological Institute, Kew. 696 p.
Suwannarach, N., B. Bussaban, K. D. Hyde and S. Lumyong. 2010. Muscodor cinnamomi, a new endophytic species from Cinnamomum bejolghota. Mycotaxon 114(1): 15-23.
Swofford, D. L. 2002. PAUP*. Phylogenetic Analysis Using Parsimony (*and other methods). Sinauer Associates, Sunderland Massachusetts. 65 p.
Tanakulpakorn, J., A. Pilantanapak and R. Srivibool. 2012. Antifungal activity of endophytic fungi TH121 Isolated from Thespesia populnea against Alternaria brassicicola. Thai Journal of Science and Technology 1: 32-41.
Tao, G., Z. Y. Liu, K. D. Hyde, X. Z. Lui and Z. N. Yu. 2008. Whole rDNA analysis reveals novel and endophytic fungi in Bletilla ochracea (Orchidaceae). Fungal Diversity 33: 101-122.
Ting, A. S. Y., S. Meon, J. Kadir, S. Radu and G. Singh. 2008. Endophytic microorganisms as potential growth promoters of banana. BioControl 53: 541-553.
Weir, B., P. R. Johnston and U. Damm. 2012. The Colletotrichum gloeosporioides species complex. Studies in Mycology 73: 115-180.
Wilson, D. 2000. Ecology of woody plant endophytes. pp. 389-420. In: Bacon, C. W. and White, J. F. (eds.), Microbial Endophytes. Marcel Dekker, New York.
Xie, L., J. Z. Zhang, Y. Wan and D. W. Hu. 2010. Identification of Colletotrichum spp. isolated from strawberry in Zhejiang province and Shanghai city, China. Journal of Zhejiang University Science B (Biomedicine & Biotechnology) 11(1): 61-70.