การใช้วิธีวิเคราะห์การจัดกลุ่มหมู่บ้าน เพื่อส่งเสริมเกษตรอินทรีย์ในจังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1)เพื่อศึกษาตัวชี้วัดที่เหมาะสมในการจัดกลุ่มหมู่บ้านตามลักษณะพื้นที่การทำการเกษตร และ 2) เพื่อจัดกลุ่มหมู่บ้านชนบท จำนวน  4 อำเภอ ได้แก่ แม่ริม สารภี ดอยสะเก็ดและสันทราย ซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีการทำเกษตรมาก ทำการสุ่มตำบล อำเภอละ 3 ตำบล ด้วยวิธีการสุ่มอย่างง่าย ได้หมู่บ้านรวม 60 หมู่บ้าน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสำรวจและการสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์การจัดกลุ่ม (cluster analysis) ผลจากวิจัยพบว่าตัวชี้วัดที่ใช้จัดกลุ่มหมู่บ้านชนบทมี 6  ตัวชี้วัด คือ 1) ร้อยละของพื้นที่ ที่ไม่มีการทำเกษตรเคมีอย่างเข้มข้นมาไม่น้อยกว่า 3 ปี 2) ร้อยละของลักษณะพื้นที่ค่อนข้างราบและโล่งแจ้ง 3) ร้อยละของพื้นที่ที่ห่างจากโรงงานอุตสาหกรรมเกิน 1 กิโลเมตร 4) ร้อยละของพื้นที่ที่อยู่ห่างจากแปลงเกษตรที่ใช้สารเคมีอย่างเข้มข้น 5) ร้อยละของพื้นที่ ที่มีถนนทางหลวงสายหลักผ่าน และ 6) ร้อยละของพื้นที่ ที่มีแหล่งน้ำที่ปลอดจากสารพิษปนเปื้อน ผลการวิเคราะห์การจัดกลุ่มหมู่บ้านชนบทที่เหมาะสมในการทำเกษตรอินทรีย์ สามารถจัดกลุ่มได้ 3 กลุ่มใหญ่ ๆ คือ 1) หมู่บ้านที่มีความเหมาะสมมาก  มีจำนวน 31 หมู่บ้าน 2) หมู่บ้านที่เหมาะสมปานกลาง จำนวน 24 หมู่บ้าน และ 3) หมู่บ้านที่เหมาะสมในระดับน้อย มีจำนวน 5 หมู่บ้าน