การใช้สารล่อดักจับแมลงวันผลไม้ชนิด <I> Bactrocera latifrons </I> (Hendel) ศัตรูสำคัญในพริก
Article Sidebar
เผยแพร่แล้ว:
ส.ค. 7, 2020
คำสำคัญ:
เมทธิลยูจินอล กับดัก ลาติ-ลัวร์ เอลฟา-ไอโอนอน เอลฟา-ไอโอนอล เคด-ออยล์
Main Article Content
บทคัดย่อ
พริกระยะติดผลพบมีแมลงวันผลไม้ชนิด Bactrocera latifrons (Hendel) เข้าทำลายกัดกินอยู่ภายในผล ทำให้ผลเน่าและร่วงหล่น เก็บผลผลิตไม่ได้ ด้วยแมลงวันพริกมีรูปร่างลักษณะคล้ายกับแมลงวันผลไม้ชนิด Bactrocera dorsalis เกษตรกรส่วนใหญ่จึงใช้สารเมทธิลยูจินอล (methyl eugenol) ซึ่งเป็นสารที่ใช้สำหรับล่อแมลงวันผลไม้บางชนิดผสมสารฆ่าแมลงมาใช้ควบคุมประชากรแมลงวันผลไม้ชนิด B. latifrons โดยการใส่สารในขวดน้ำพลาสติกแล้วนำไปแขวนในแปลงปลูกพริก เพื่อล่อให้ตัวเต็มวัยเพศผู้มาติดกับดัก แต่การใช้สารดังกล่าวสามารถดึงดูดได้เพียงแมลงวันผลไม้ชนิด B. dorsalis (Hendel) และแมลงวันผลไม้ชนิด Bactrocera correcta (Bezzi) เท่านั้น ซึ่งสารเคมีที่สามารถดึงดูดแมลงวันผลไม้ชนิด B. latifrons ได้ดี คือ สาร lati-lure สารเคมีในกลุ่ม µ–ionone และ µ–ionol ทุกชนิด โดยการใช้สาร µ-ionol ผสม cade oil สามารถดึงดูดแมลงวันผลไม้ชนิด B. latifrons สูงถึง 100 เปอร์เซ็นต์ ในสัปดาห์แรกของการติดกับดัก หลังจากนั้นจะลดลงเรื่อย ๆ และลดลงเหลือ 50 เปอร์เซ็นต์ หลังจากติดกับดักเป็นเวลา 6 สัปดาห์ และสาร µ-ionol ผสม cade oil สามารถดึงดูดแมลงวันผลไม้ชนิด B. latifrons ได้ไกลถึง 25 เมตร และมีประสิทธิภาพในการดึงดูดดีที่สุดเมื่อใช้ในระยะ 5 เมตร
Article Details
บท
บทความวิจัย
References
กองกีฏ และสัตววิทยา. 2544. แมลงวันผลไม้ในประเทศไทย. เอกสารวิชาการกองกีฏและสัตววิทยา กรมวิชาการเกษตร. กรุงเทพฯ. 244 หน้า.
เกรียงไกร จำเริญมา ศรุต สุทธิอารมณ์ วิภาดา ปลอด- ครบุรี และสัญญาณี ศรีคชา. 2555. ศึกษาความหนาแน่นและช่วงฤดูการระบาดของแมลงวันผลไม้ในมะม่วง. (ระบบออนไลน์). แหล่งข้อมูล: http://it.doa.go.th/refs/files/ 1580_2553.pdf?PHPSESSID=3f7da21d771cf79b32271b39f867c1f5 (23 สิงหาคม 2555).
จิราพร เพชรรัตน์. 2553. การสำรวจศัตรูธรรมชาติของแมลง ไรศัตรูพริก และการควบคุมโดยชีววิธี. ภาควิชาการจัดการศัตรูพืช คณะทรัพยากร ธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่. 28 หน้า.
นุชรีย์ ศิริ. 2550. แมลงวันพริก (Bactrocera latifrons). ศักยภาพการผลิตพริกเพื่ออุตสาหกรรมการส่งออกของไทยในปัจจุบันและอนาคต. คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. 163 หน้า.
ประพนธ์ ปราณโสภณ วณิช ลิ่มโอภาสมณี สุชาดา เสกสรรวิริยะ ฐิติมา คงรัตน์อาภรณ์ สาธิต วงษ์ชีรี ทศพล แทนรินทร์ บุญญา สุดาทิศ และกนกพร บุญศิริชัย. 2552. การควบคุมแมลงวันผลไม้แบบพื้นที่กว้างโดยวิธีการผสมผสาน อ.เมือง จ.นครนายก. วารสารวิทยาศาสตร์เกษตร 40(1) (พิเศษ): 59-62.
มติชน. 2554. เมื่อฝรั่งห้ามนำเข้ากะเพรา มะเขือเปราะ พริกหยวก ตบหน้ารัฐบาลไทย. (ระบบออนไลน์). แหล่งข้อมูล: http://www.onopen.com/ vanchaitan/11-01-27/5717 (12 กรกฏาคม 2554).
ศานิต รัตนภุมมะ. 2550. กีฏวิทยาแม่บท. พิมพ์ครั้งที่ 2. ห้างหุ้นส่วนจำกัด ดีพริ้นและแทนก๊อปปี้เซนเตอร์, เชียงใหม่. 571 หน้า.
สุขสม ชินวินิจกุล และสุภาพ ปิ่นแก้ว. มปป. การสำรวจติดตามสถานการณ์แมลงวันผลไม้โดยใช้กับดัก. กลุ่มส่งเสริมและพัฒนาเทคโนโลยีรังสี สำนักพัฒนาคุณภาพสินค้าเกษตร กรมส่งเสริมการเกษตร. 20 หน้า.
สมศักดิ์ ศิริพลตั้งมั่น. 2552. ประสิทธิภาพสารสะกัดสะเดา น้ำมันปิโตรเลียม และสารฆ่าแมลงในการป้องกันกำจัดแมลงวันผลไม้ และผลกระทบต่อแมลงศัตรูธรรมชาติในพริก. วารสารกีฏและสัตววิทยา 27(1): 3-13.
สัญญาณี ศรีคชา วิภาดา ปลอดครบุรี และ เกรียงไกร จำเริญมา. 2551. การศึกษาชีววิทยาแมลงวันทองมะเขือ, Bactrocera latifrons (Hendel). วารสารกีฏและสัตววิทยา 26(1): 3-10.
อโนทัย วิงสระน้อย, นุชรีย์ ศิริ และ ทัศนีย์ แจ่มจรรยา. 2553. ลักษณะพันธุ์และผลพริกต่อการเข้าทำลายของแมลงวันพริก Bactrocera latifrons (Hendel).วารสารวิทยาศาสตร์เกษตร 41(2) (พิเศษ): 69-72.
อโนทัย วิงสระน้อย และ นุชรีย์ ศิริ. 2554. การทำลายของแมลงวันพริก Bactrocera latifrons (Diptera: Tephritidae) ในผลพริก 8 สายพันธุ์. วารสารแก่นเกษตร 39(1): 25-32.
Allwood, A. J. 1997. Responses of fruit flies (Family Tephritidae) to male lures in seven pacific island countries. pp. 111-114. In: A. J. Allood, and R. A. I. Drew. (eds.). Management of fruit flies in the Pacific. A regional symposium 28-31 October 1996, Nadi, Fiji. ACIAR Proceedings No. 76.
CABI and EPPO. 2011. EPPO quarantine pest. (Online). Available: http://www.eppo.org/ QUARANTINE/insects/Bactrocera_dorsalis/DACUDO_ds.pdf (December 23, 2011).
Gressitt, J. L. 1952. Semiannual report, Oct. to Dec. 1952. Cited Vargas, R.I. and T. Nishida. 1985. Life history and demographic parameters of Dacus latifrons (Diptera: Tephritidae). Journal of Economic Entomology 78: 1242-1244.
IAEA. 2003. Trapping guidelines for area-wide fruit fly programmes. IAEA, Vienna, Austria. 47 p.
Delfibado, M. D. and D. E. Hardy. 1977. A Catalog of the Diptera of the Oriental Region. Vol. 3. University Press of Hawii, Honolulu.
De Meyer M., S. Mohamed, and I. M. White. 2011. Invasive Fruit Fly Pests in Africa. (Online). Available: http://www.africamuseum.be/ fruitfly/AfroAsia.htm (December 23, 2011).
Finlayson, D. 2000. Height risk fly threat on red hot chili peppers. (Online). Available: http://www.affa.gov.au/corpoate_docs/publications/media_releases/quarantine/archive/mrchillies.htm (July 25, 2009).
Hardy, D. E. 1973. The fruit flies (Tephritidae – Diptera) of Thailand and bordering countries. Pacific Insects Monograph. 31: 1-353.
Harris, E. J., N. J. Liquido, and C. Y. L. Lee. 2003. Patterns in appearance and fruit host utilization of fruit flies (Diptera: Tephritidae) on the Kalaupapa Peninsula, Molokai, Hawaii. Proceedings of the Hawaiian Entomological Society 36: 69–78.
Ishida, T., H. Enomoto, and R. Nishida. 2008. New attractants for males of the solanaceous fruit fly Bactrocera latifrons. Chemistry and Ecology 34: 1532–1535.
Keum, Y. S., G. T. McQuate, and Q. X. Li. 2007. Synergists isolated from cade oil for the parapheromone -ionol for male Bactrocera latifrons (Diptera:Tephritidae). Biochemical Systematicsand Ecology 35: 188-195.
Liquido, N. J., E. J. Harris, and L. A. Dekker. 1994. Ecology of Bactrocera latifrons (Diptera: Tephritidae) populations: host plants, natural enemies, distribution and abundance. Annals of the Entomological Society of America 87(1): 71-84.
McQuate, G. T., A. H. Bokonon-Ganta, and E. B. Jang. 2006. Use of alpha-ionol + cade oil for detection and monitoring of Bactrocera latifrons (Diptera: Tephritidae) populations. (Online). Available: http://www.moscamed. org.br/pdf/Cap_09.pdf (December 23, 2011).
McQuate, G. T., A. H. Bokonon-Ganta, E. B. Jang and R. H. Messing. 2008. Age of response of male Bactrocera latifrons (Diptera: Tephritidae) to alpha-ionol+cade oil relative to age of sexual maturity. International Journal of Tropical Insect Science 28: 12-18.
McQuare, G. T. and S. L. Peck. 2001. Enhancement of attraction of alpha-ionol to male Bactrocera latifrons (Diptera: Tephritidae) by addition of a synergist, cade oil. Journal of Economic Entomology 94(1): 39-47.
Messing, R. 1999. Managing fruit flies on farms in Hawaii. 5 p. (Online). Available: http:// www2.ctahr.hawaii.edu/oc/ (December 19, 2011).
Metcalf, R. L. and R. A. Metcalf. 1994. Attractants, repellents and genetic control in pest management. pp. 315-354. In: R. L. Metcalf, and W. H. Luckmann (eds.). Introduction to insect pest management. 3rded. Jonh Wiley & Sons, Inc., New York.
Mziray, H. A., R. H. Makundi, M. Mwatawala, A. Maerere, and M. De Meyer. 2010. Host use of Bactrocera latifrons, a new invasive tephritid species in Tanzania. Journal of Economic Entomology 103(1): 70-76.
Narayanan, E. S. and H. N. Batra. 1960. Fruit Flies and Their Control. Indian Concil of Agricultural Research, New Dalhi. Cited Vargas, R.I. and T. Nishida. 1985. Life history and demographic parameters of Dacus latifrons (Diptera: Tephritidae). Journal of Economic Entomology 78: 1242-1244.
Shimizu, Y., T. Kohama, T. Uesato, T. Matsuyama, and M. Yamagishi. 2007. Invasion of solanum fruit fly Bactrocera latifrons (Diptera: Tephritidae) to Yonsguni Island, Okinama Prefecture, Japan. Applied Entomology and Zoology 42(2): 269-275.
Stonehouse, J., J. Mumford, A. Poswell, R. Mahmood, A. H. Makhdum, Z. M. Chaudhary, K. N. Baloch, G. Mustafa and M. McAllister. 2004. The accuracy and bias of visual assessments of fruit infestation by fruit flies (Diptera: Tephritidae). Crop Protection 23: 293-296.
Takashi K., G. B. J. P. Rajapakse and T. Kenji. 2004. Population surveys of Bactrocera fruit flies by lure trap in Sri Lanka. Research Bulletin of the Plant Protection Service Japan 40: 83-87.
Weems, H. V., J. B. Heppner, L. N. James and R. F. Thomas. 2010. Featured creatures. University of Florida. (Online). Available: http://entnemdept.ufl.edu/creatures/fruit/tropical/oriental_fruit_fly.htm (December 23, 2011).
White, I. M. and M. M. Elson-Harris. 1992. Fruit Flies of Economic Significance: Their Identification and Bionomics. CABI International and ACIAR, UK. 601 p.
Wong, T. T., M. M. Ramadan and N. Mochizuki. 1983. Infestation pattern, of Mediteranean fruit fly and the oriental fruit fly (Diptera: Tephritidae) in the Kula area of Maui, Hawaii. Environmental Entomology 12:1031-1039.
Wong, T. T. and M. M. Ramadan. 1985. Parasitization of the mediteranean and oriental fruit flies (Diptera: Tephritidae) in the Kula area of Maui, Hawaii, U. S. A. Journal of Economic Entomology 80: 77-80.
Vagas, R. I., and T. Nichida. 1985. Life history and demographic parameters of Dacus latifrons (Diptera: Tephritidae). Journal of Economic Entomology 78: 1242-1244.
Vargas, R., E. Jang, R. Mau, and L. Wong. 2012. Fruit fly male annihilation. (Online). Available: http://www.extento.hawaii.edu/ fruitfly/brochure%20pdf/male%20annihilation.pdf (August 22, 2012).
เกรียงไกร จำเริญมา ศรุต สุทธิอารมณ์ วิภาดา ปลอด- ครบุรี และสัญญาณี ศรีคชา. 2555. ศึกษาความหนาแน่นและช่วงฤดูการระบาดของแมลงวันผลไม้ในมะม่วง. (ระบบออนไลน์). แหล่งข้อมูล: http://it.doa.go.th/refs/files/ 1580_2553.pdf?PHPSESSID=3f7da21d771cf79b32271b39f867c1f5 (23 สิงหาคม 2555).
จิราพร เพชรรัตน์. 2553. การสำรวจศัตรูธรรมชาติของแมลง ไรศัตรูพริก และการควบคุมโดยชีววิธี. ภาควิชาการจัดการศัตรูพืช คณะทรัพยากร ธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่. 28 หน้า.
นุชรีย์ ศิริ. 2550. แมลงวันพริก (Bactrocera latifrons). ศักยภาพการผลิตพริกเพื่ออุตสาหกรรมการส่งออกของไทยในปัจจุบันและอนาคต. คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. 163 หน้า.
ประพนธ์ ปราณโสภณ วณิช ลิ่มโอภาสมณี สุชาดา เสกสรรวิริยะ ฐิติมา คงรัตน์อาภรณ์ สาธิต วงษ์ชีรี ทศพล แทนรินทร์ บุญญา สุดาทิศ และกนกพร บุญศิริชัย. 2552. การควบคุมแมลงวันผลไม้แบบพื้นที่กว้างโดยวิธีการผสมผสาน อ.เมือง จ.นครนายก. วารสารวิทยาศาสตร์เกษตร 40(1) (พิเศษ): 59-62.
มติชน. 2554. เมื่อฝรั่งห้ามนำเข้ากะเพรา มะเขือเปราะ พริกหยวก ตบหน้ารัฐบาลไทย. (ระบบออนไลน์). แหล่งข้อมูล: http://www.onopen.com/ vanchaitan/11-01-27/5717 (12 กรกฏาคม 2554).
ศานิต รัตนภุมมะ. 2550. กีฏวิทยาแม่บท. พิมพ์ครั้งที่ 2. ห้างหุ้นส่วนจำกัด ดีพริ้นและแทนก๊อปปี้เซนเตอร์, เชียงใหม่. 571 หน้า.
สุขสม ชินวินิจกุล และสุภาพ ปิ่นแก้ว. มปป. การสำรวจติดตามสถานการณ์แมลงวันผลไม้โดยใช้กับดัก. กลุ่มส่งเสริมและพัฒนาเทคโนโลยีรังสี สำนักพัฒนาคุณภาพสินค้าเกษตร กรมส่งเสริมการเกษตร. 20 หน้า.
สมศักดิ์ ศิริพลตั้งมั่น. 2552. ประสิทธิภาพสารสะกัดสะเดา น้ำมันปิโตรเลียม และสารฆ่าแมลงในการป้องกันกำจัดแมลงวันผลไม้ และผลกระทบต่อแมลงศัตรูธรรมชาติในพริก. วารสารกีฏและสัตววิทยา 27(1): 3-13.
สัญญาณี ศรีคชา วิภาดา ปลอดครบุรี และ เกรียงไกร จำเริญมา. 2551. การศึกษาชีววิทยาแมลงวันทองมะเขือ, Bactrocera latifrons (Hendel). วารสารกีฏและสัตววิทยา 26(1): 3-10.
อโนทัย วิงสระน้อย, นุชรีย์ ศิริ และ ทัศนีย์ แจ่มจรรยา. 2553. ลักษณะพันธุ์และผลพริกต่อการเข้าทำลายของแมลงวันพริก Bactrocera latifrons (Hendel).วารสารวิทยาศาสตร์เกษตร 41(2) (พิเศษ): 69-72.
อโนทัย วิงสระน้อย และ นุชรีย์ ศิริ. 2554. การทำลายของแมลงวันพริก Bactrocera latifrons (Diptera: Tephritidae) ในผลพริก 8 สายพันธุ์. วารสารแก่นเกษตร 39(1): 25-32.
Allwood, A. J. 1997. Responses of fruit flies (Family Tephritidae) to male lures in seven pacific island countries. pp. 111-114. In: A. J. Allood, and R. A. I. Drew. (eds.). Management of fruit flies in the Pacific. A regional symposium 28-31 October 1996, Nadi, Fiji. ACIAR Proceedings No. 76.
CABI and EPPO. 2011. EPPO quarantine pest. (Online). Available: http://www.eppo.org/ QUARANTINE/insects/Bactrocera_dorsalis/DACUDO_ds.pdf (December 23, 2011).
Gressitt, J. L. 1952. Semiannual report, Oct. to Dec. 1952. Cited Vargas, R.I. and T. Nishida. 1985. Life history and demographic parameters of Dacus latifrons (Diptera: Tephritidae). Journal of Economic Entomology 78: 1242-1244.
IAEA. 2003. Trapping guidelines for area-wide fruit fly programmes. IAEA, Vienna, Austria. 47 p.
Delfibado, M. D. and D. E. Hardy. 1977. A Catalog of the Diptera of the Oriental Region. Vol. 3. University Press of Hawii, Honolulu.
De Meyer M., S. Mohamed, and I. M. White. 2011. Invasive Fruit Fly Pests in Africa. (Online). Available: http://www.africamuseum.be/ fruitfly/AfroAsia.htm (December 23, 2011).
Finlayson, D. 2000. Height risk fly threat on red hot chili peppers. (Online). Available: http://www.affa.gov.au/corpoate_docs/publications/media_releases/quarantine/archive/mrchillies.htm (July 25, 2009).
Hardy, D. E. 1973. The fruit flies (Tephritidae – Diptera) of Thailand and bordering countries. Pacific Insects Monograph. 31: 1-353.
Harris, E. J., N. J. Liquido, and C. Y. L. Lee. 2003. Patterns in appearance and fruit host utilization of fruit flies (Diptera: Tephritidae) on the Kalaupapa Peninsula, Molokai, Hawaii. Proceedings of the Hawaiian Entomological Society 36: 69–78.
Ishida, T., H. Enomoto, and R. Nishida. 2008. New attractants for males of the solanaceous fruit fly Bactrocera latifrons. Chemistry and Ecology 34: 1532–1535.
Keum, Y. S., G. T. McQuate, and Q. X. Li. 2007. Synergists isolated from cade oil for the parapheromone -ionol for male Bactrocera latifrons (Diptera:Tephritidae). Biochemical Systematicsand Ecology 35: 188-195.
Liquido, N. J., E. J. Harris, and L. A. Dekker. 1994. Ecology of Bactrocera latifrons (Diptera: Tephritidae) populations: host plants, natural enemies, distribution and abundance. Annals of the Entomological Society of America 87(1): 71-84.
McQuate, G. T., A. H. Bokonon-Ganta, and E. B. Jang. 2006. Use of alpha-ionol + cade oil for detection and monitoring of Bactrocera latifrons (Diptera: Tephritidae) populations. (Online). Available: http://www.moscamed. org.br/pdf/Cap_09.pdf (December 23, 2011).
McQuate, G. T., A. H. Bokonon-Ganta, E. B. Jang and R. H. Messing. 2008. Age of response of male Bactrocera latifrons (Diptera: Tephritidae) to alpha-ionol+cade oil relative to age of sexual maturity. International Journal of Tropical Insect Science 28: 12-18.
McQuare, G. T. and S. L. Peck. 2001. Enhancement of attraction of alpha-ionol to male Bactrocera latifrons (Diptera: Tephritidae) by addition of a synergist, cade oil. Journal of Economic Entomology 94(1): 39-47.
Messing, R. 1999. Managing fruit flies on farms in Hawaii. 5 p. (Online). Available: http:// www2.ctahr.hawaii.edu/oc/ (December 19, 2011).
Metcalf, R. L. and R. A. Metcalf. 1994. Attractants, repellents and genetic control in pest management. pp. 315-354. In: R. L. Metcalf, and W. H. Luckmann (eds.). Introduction to insect pest management. 3rded. Jonh Wiley & Sons, Inc., New York.
Mziray, H. A., R. H. Makundi, M. Mwatawala, A. Maerere, and M. De Meyer. 2010. Host use of Bactrocera latifrons, a new invasive tephritid species in Tanzania. Journal of Economic Entomology 103(1): 70-76.
Narayanan, E. S. and H. N. Batra. 1960. Fruit Flies and Their Control. Indian Concil of Agricultural Research, New Dalhi. Cited Vargas, R.I. and T. Nishida. 1985. Life history and demographic parameters of Dacus latifrons (Diptera: Tephritidae). Journal of Economic Entomology 78: 1242-1244.
Shimizu, Y., T. Kohama, T. Uesato, T. Matsuyama, and M. Yamagishi. 2007. Invasion of solanum fruit fly Bactrocera latifrons (Diptera: Tephritidae) to Yonsguni Island, Okinama Prefecture, Japan. Applied Entomology and Zoology 42(2): 269-275.
Stonehouse, J., J. Mumford, A. Poswell, R. Mahmood, A. H. Makhdum, Z. M. Chaudhary, K. N. Baloch, G. Mustafa and M. McAllister. 2004. The accuracy and bias of visual assessments of fruit infestation by fruit flies (Diptera: Tephritidae). Crop Protection 23: 293-296.
Takashi K., G. B. J. P. Rajapakse and T. Kenji. 2004. Population surveys of Bactrocera fruit flies by lure trap in Sri Lanka. Research Bulletin of the Plant Protection Service Japan 40: 83-87.
Weems, H. V., J. B. Heppner, L. N. James and R. F. Thomas. 2010. Featured creatures. University of Florida. (Online). Available: http://entnemdept.ufl.edu/creatures/fruit/tropical/oriental_fruit_fly.htm (December 23, 2011).
White, I. M. and M. M. Elson-Harris. 1992. Fruit Flies of Economic Significance: Their Identification and Bionomics. CABI International and ACIAR, UK. 601 p.
Wong, T. T., M. M. Ramadan and N. Mochizuki. 1983. Infestation pattern, of Mediteranean fruit fly and the oriental fruit fly (Diptera: Tephritidae) in the Kula area of Maui, Hawaii. Environmental Entomology 12:1031-1039.
Wong, T. T. and M. M. Ramadan. 1985. Parasitization of the mediteranean and oriental fruit flies (Diptera: Tephritidae) in the Kula area of Maui, Hawaii, U. S. A. Journal of Economic Entomology 80: 77-80.
Vagas, R. I., and T. Nichida. 1985. Life history and demographic parameters of Dacus latifrons (Diptera: Tephritidae). Journal of Economic Entomology 78: 1242-1244.
Vargas, R., E. Jang, R. Mau, and L. Wong. 2012. Fruit fly male annihilation. (Online). Available: http://www.extento.hawaii.edu/ fruitfly/brochure%20pdf/male%20annihilation.pdf (August 22, 2012).