การเปรียบเทียบความหลากหลายของแมลงศัตรูพืชและศัตรูธรรมชาติในแปลงผักคะน้าที่ควบคุมด้วยสารเคมีฆ่าแมลงและสารชีวภาพ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การควบคุมแมลงศัตรูพืชผักในปัจจุบันมีแนวโน้มที่เปลี่ยนแปลงไปจากการใช้สารเคมีฆ่าแมลงที่มีพิษสูงไปเป็นสารชีวภาพ เช่น เชื้อโรคแมลง และสารสกัดจากพืชสมุนไพรในการควบคุมแทน เนื่องจากความตระหนักถึงพิษภัยของสารเคมีฆ่าแมลงที่มีต่อมนุษย์และสิ่งแวดล้อมมีสูงขึ้น อย่างไรก็ตามข้อมูลยืนยันถึงความปลอดภัยของการใช้สารชีวภาพเพื่อควบคุมแมลงศัตรูพืชในระดับเกษตรกรมีอยู่น้อยมาก ดังนั้น จึงได้มีการศึกษาเปรียบเทียบจำนวนชนิดและปริมาณแมลงของศัตรูผักและศัตรูธรรมชาติที่พบจากแปลงผักคะน้า 2 ประเภท คือแปลงผักที่ใช้สารเคมีฆ่าแมลงและแปลงผักที่ใช้สารชีวภาพควบคุมแมลงศัตรูพืชขึ้น โดยแบ่งการศึกษาออกเป็น 3 ช่วงฤดู คือฤดูหนาว ฤดูร้อน และฤดูฝน ของฤดูปลูกประจำปี พ.ศ. 2544-2545 ณ ตำบลบึงพระ อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก โดยทำการตรวจนับจำนวนชนิดและปริมาณของแมลงศัตรูพืชและศัตรูธรรมชาติที่พบจากแปลงทั้ง 2 ประเภท ตลอดฤดูปลูกในแต่ละช่วงและนำมาวิเคราะห์เพื่อประเมินถึงความปลอดภัยของการใช้สารชีวภาพ โดยอาศัยความหลากหลายของแมลงเป็นเครื่องบ่งชี้
จำนวนชนิดของแมลงทั้งหมดที่พบทั้งแมลงศัตรูพืชผักและศัตรูธรรมชาติจากแปลงพ่นสารชีวภาพมีจำนวนสูงกว่าแปลงที่พ่นสารเคมีฆ่าแมลงราว 2.00-5.25 เท่า ในขณะที่จำนวนปริมาณของแมลงที่พบก็สูงกว่าราว 1.96-4.12 เท่า เช่นกัน แมลงศัตรูผักที่พบมากคือ หนอนใยผัก (Plutella pylostella L. ) และด้วงหมัดกระโดด (Phyllotreta sp.) แมลงตัวห้ำที่พบมากที่สุดและมีแนวโน้มที่น่าสนใจคือ มดคันไฟ (Solenopsis geminata (F.) ในขณะที่แตนเบียนที่พบสูงสุด คือ แตนเบียนหนอนใยผัก Cotesia plutellae (Kurdjumov)
Article Details
References
กลุ่มงานวิจัยแมลงศัตรูผัก ไม้ดอกและไม้ประดับ. (2542). แมลงศัตรูผัก. เอกสารวิชาการ กองกีฏและสัตว-วิทยา, กรมวิชาการเกษตร, กรุงเทพฯ.
กองกีฏและสัตววิทยา. (2543). คำแนะนำการป้องกันกำจัดแมลงและสัตว์ศัตรูพืช ปี 2543. กองกีฏและสัตว- วิทยา, กรมวิชาการเกษตร, กรุงเทพฯ.
กองวัตถุมีพิษการเกษตร. (2538). การศึกษาพฤติกรรมการใช้สารเคมีของเกษตรกรและความสนใจในโครงการ ลดการใช้สารเคมีทางการเกษตร. กองวัตถุมีพิษการเกษตร, กรมวิชาการเกษตร, กรุงเทพฯ.
จักรพงศ์ พิริยพล ปิยรัตน์ เขียนมีสุข และลัดดาวัลย์ งามวงศ์ธรรม. (2540). การเลี้ยงขยายแตนเบียนหนอนใยผัก. วารสารกีฏและสัตววิทยา 19(1): 42-45.
ชัยพัฒน์ จิรธรรมจารี บงกชรัตน์ ปิติยนต์ วินัย ปีติยนต์ สุรพล วิเศษสรรค์ และอารมย์ แสงวนิชย์. (2535). สูตรผสมในการผลิตวัตถุมีพิษจากสะเดา. รายงานผลการวิจัย. กองวัตถุมีพิษการเกษตร, กรมวิชาการเกษตร, กรุงเทพฯ.
นุชรีย์ ศิริ ทัศนีย์ แจ่มจรรยา และจิราภรณ์ เสวนา. (2544). การควบคุมแมลงศัตรูพักวงศ์กะหล่ำด้วยแมลงศัตรูธรรมชาติ. รายงานผลงานวิชาการประจำปี. ศูนย์วิจัยควบคุมศัตรูพืชโดยชีวินทรีย์แห่งชาติภาค ตะวันออกเฉียงเหนือ, สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ/ หาวิทยาลัยขอนแก่น, ขอนแก่น.
มารศรี อุดมโชค และอารมย์ แสงวนิชย์. (2530). การใช้สารสกัดจากสะเดาเพื่อป้องกันกำจัดหนอนใยผักและหนอนกระทู้ผักในผักคะน้า. รายงานผลการค้นคว้าวิจัย. กองวัตถุมีพิษการเกษตร, กรมวิชาการเกษตร, กรุงเทพฯ.
มาลี ชวนะพงศ์ วิภาดา ปลอดครบุรี อรนุช กองกาญจนะ ดำรง เวชกิจ จีรนุช เอกอำนวย กอบเกียรติ์ บันสิทธิ์ อุทัย เกตุนุติ อัจฉรา ตันติโชดก อรพรรณ วิเศษสังข์ จุมพล สาระนาค เสริมศิริ คงแสงดาว สุปราณีอิ่มพิทักษ์ จินตนา ภู่มงกุฏชัย และสมเกียรติ ขำเอี่ยม. (2543). การป้องกันกำจัดศัตรูคะน้าโดยวิธีผสมผสาน. ใน: รายงานผลการดำเนินงานการป้องกันกำจัดศัตรูพืชโดยวิธีผสมผสานครั้งที่ 3 โรงแรมโนโวเทล ริมแพรีสอร์ท จังหวัดระยอง, 29-31 สิงหาคม 2543. กองกีฏและสัตววิทยา, กรมวิชาการเกษตร, กรุงเทพฯ.
วัชรี สมสุข. (2544). ไส้เดือนฝอยศัตรูแมลง. ใน: เอกสารวิชาการ เรื่องการควบคุมแมลงศัตรูพืชโดยชีววิธีเพื่อเกษตรยังยืน. กองกีฏและสัตววิทยา, กรมวิชาการเกษตร, กรุงเทพฯ.
วินัย รัชตปกรณ์ชัย. (2533). การศึกษาประสิทธิภาพสมุนไพรบางชนิดในการป้องกันกำจัดแมลงศัตรูผักใน: รายงานการค้นคว้าและวิจัยปี 2533. กองกีฏและสัตววิทยา, กรมวิชาการเกษตร, กรุงเทพฯ.
วินัย รัชตปกรณ์ชัย. (2535). แมลงศัตรูพืชผักตระกูลกะหล่ำและแนวทางการบริหาร. หน้า 143-152. ใน: แมลง และสัตว์ศัตรูที่สำที่สำคัญของพืชเศรษฐกิจและการบริหาร. กองกีฏและสัตววิทยา, กรมวิชาการเกษตร, กรุงเทพฯ.
สมปอง ทองดีแท้ วรวิทย์ สุจิรธรรม และธัญญา ขำเลิศ (2535). ทดสอบการใช้เมล็ดสะเดาทดแทนสารเคมี ป้องกันกำจัดศัตรูพืชผักอนามัย. รายงานผลการวิจัย. กองวัตถุมีพิษการเกษตร, กรมวิชาการเกษตร, กรุงเทพฯ.
สุภาณี พิมพ์สมาน นุชรีย์ ศิริทัศนีย์ แจ่มจรรยา และยนต์ สุตภักดี. (2532). แนวทางการใช้สารสกัดจากสะเดาเพื่อป้องกันกำจัดแมลงศัตรูผักในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ขอนแก่น.
Colwell, R. K., and D. J. Futuyma. (1971). On the measurement of niche breadth and overlap. Ecology 52:567-576.
Holldobler, B., and E.O. Wilson. (1990). The Ants. The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge.
Lofgren, C.S., and R.K. Vander Meer. (1986). Fire Ants and Leaf-Cutting Ants: Biology and Management. Westview Press, Boulder.
Mitchell, E. R., F. C. Tingle, R. C. Navasero-Ward, and M. Kehat. (1997). Diamondback moth (Lepidoptera: Plutellidae): Parasitism by Cotesia plutellae (Hymenoptera: Braconidae) in cabbage. Florida Entomologist 80(4): 477-489.