ลักษณะการเข้าทำลายวงจรชีวิตและการป้องกันกำจัดหนอนกินเปลือกลำต้น <I>Indurbela</I> sp. 1 บนต้นลำไย

บทคัดย่อ

จากการส่งตัวอย่างผีเสื้อตัวเต็มวัยเพศผู้พร้อมสไลด์อวัยวะสืบพันธุ์ไปทำการวินิจฉัยชื่อวิทยาศาสตร์ที่ The Natural History Museumกรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ พบว่า lndarbela sp.1 (Lepidoptera: Metarbelidae) ซึ่งยังไม่สามารถจำแนกชนิด (species) ได้ในขณะนี้

            การเปรียบเทียบปริมาณการเข้าทำลายของหนอนกินเปลือกลำต้นบนต้นลำไยที่แสดงอาการหงอย และต้นลำไยปกติที่สวนลำไยตำบลน้ำบ่อหลวง และตำบลแม่เหียะ จังหวัดเชียงใหม่ และสวนตำบลป่าเห็วจังหวัดลำพูน พบทุกสวนที่สำรวจมีปริมาณการเข้าทำลายของหนอนกินเปลือกลำต้นบนต้นลำไยที่แสดงอาการหงอยสูงกว่าบนต้นลำไยปกติ การศึกษาตำแหน่งของลำต้นที่พบหนอนกินเปลือกลำต้นเข้าทำลายมากที่สุดพบว่าหนอนชอบ เข้าทำลายที่บริเวณกลางลำต้นมากที่สุดรองลงมาคือที่บริเวณปลายยอด ส่วนที่บริเวณโคนต้นจะพบน้อยที่สุด ยกเว้น ที่สวนป่าเห็ว พบว่าปริมาณหนอนกินเปลือกลำต้นที่เข้าทำลายบริเวณกลางลำต้นและที่ปลายยอดมีปริมาณใกล้เคียงกัน

            การศึกษาวงจรชีวิตหนอนกินเปลือกลำต้น ในสภาพห้องปฏิบัติการ ที่อุณหภูมิ 25.12±1.55 องศาเซลเซียส และความชื้นสัมพัทธ์ 58.5±6.67 เปอร์เซ็นต์ พบว่าระยะไข่ใช้เวลาประมาณ 3-4 วัน ไข่ที่ได้จากการผ่าออกจากท้องแม่ผีเสื้อ มีขนาดกว้าง 0.41±0.06 มิลลิเมตร และยาว 0.68±0.11 มิลลิเมตร แม่ผีเสื้อ 1 ตัววางไข่ได้ประมาณ 489.60±235.00 ฟอง การศึกษาระยะการเจริญเติบโตของหนอนในสภาพธรรมชาติ โดยทำการเก็บตัวอย่างหนอนจากสภาพแปลงปลูกมาทำการวัดขนาดความกว้างหัวกะโหลก สามารถแบ่งระยะการเจริญเติบโตของหนอนได้ 8 วัย และมีอัตราการเจริญเติบโตตลอดระยะหนอนเฉลี่ย 1.63 วัน ระยะดักแด้ 21.00 ±2.27 วัน ดักแด้มีขนาดยาว 14.30±2.79 มิลลิเมตร และกว้าง 3.48±0.63 มิลลิเมตร ผีเสื้อตัวเต็มวัยเป็นผีเสื้อกลางคืนขนาดกลาง ขนาดความกว้างเมื่อกางปีกออก พบว่าผีเสื้อเพศผู้มีขนาด 20.09±1.60 มิลลิเมตร  และเพศเมียมีขนาด 25.57±4.06 มิลลิเมตร ระยะตัวเต็มวัยเพศผู้ 4.81±1.72 วัน และ เพศเมีย 4.88±1.36 วัน จากการเปรียบเทียบขนาดใบลำไยของต้นลำไยที่แสดงอาการหงอยจากกิ่งที่พบมีหนอนและกิ่งที่ไม่มีหนอนเข้าทำลายพบว่าขนาดใบลำไยที่ได้จากกิ่งที่มีหนอนกินเปลือกลำต้นเข้าทำลายมีขนาดเล็กกว่าใบลำไยที่ได้ จากกิ่งที่ไม่มีหนอนอย่างมีนัยสำคัญ

            การศึกษาพฤติกรรมการกินอาหารพบว่าทั้งในสภาพแปลงปลูกและห้องปฏิบัติการ หนอนหลังจากที่ขุดอุโมงค์หนอนออก หนอนจะทำการสร้างอุโมงค์ใหม่และทำการปิดปากรู โดยนำใยเหนียวปนกับมูลของหนอนและเศษเปลือกไม้และพบว่าหนอนสร้างอุโมงค์ในเวลากลางคืนมากกว่าเวลากลางวันแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ

            การศึกษาการควบคุมหนอนกินเปลือกลำต้นในสภาพแปลงปลูก โดยการใช้ไส้เดือนฝอย Steinernema carpocapsae อัตรา 2,000 ตัวต่อมิลลิลิตร ยาเชื้อจุลินทรีย์ Bacillus thuringiensis (Florbac FC) อัตรา 45 มิลลิลิตรต่อน้ำ 20 ลิตร และสารฆ่าแมลง fenitrothion (Sumithion 50% EC) อัตรา 40 มิลลิลิตรต่อน้ำ 20 ลิตรพบว่าการใช้ไส้เดือนฝอยให้ผลในการป้องกันกำจัดหนอนได้ดีที่สุด แตกต่างกับยาเชื้อจุลินทรีย์และสารฆ่าแมลง อย่างมีนัยสำคัญ