การรับรู้ผลกระทบจากการเผาตอซังและฟางข้าวของเกษตรกรผู้ปลูกข้าวอำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษาการรับรู้ผลกระทบจากการเผาตอซังและฟางข้าวของเกษตรกร ดังนี้ 1. ศึกษาสภาพพื้นฐานทางสังคม เศรษฐกิจ สภาพการผลิตข้าว 2. ศึกษาการรับรู้ของเกษตรกรต่อผลกระทบจากการเผาตอซังและฟางข้าว และ 3. เปรียบเทียบการรับรู้ผลกระทบจากการเผาตอซังและฟางข้าวของเกษตรกรที่มีสภาพทางสังคม เศรษฐกิจ และการผลิตข้าวที่แตกต่างกัน ซึ่งประชากรที่ใช้ในการศึกษา ได้แก่ เกษตรกรผู้ปลูกข้าวอำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์ จำนวน 1,394 ราย ขนาดกลุ่มตัวอย่าง ร้อยละ 15 ของประชากร เท่ากับ จำนวน 210 ราย คัดเลือกเกษตรกรโดยใช้วิธีการสุ่มอย่างง่าย เก็บรวบรวมข้อมูลในช่วงเดือนมิถุนายน ถึง เดือนตุลาคม พ.ศ.2565 โดยใช้แบบสัมภาษณ์ที่มีค่าสัมประสิทธิ์ความเชื่อมั่น เท่ากับ 0.93 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าทางสถิติ ได้แก่ ค่าความถี่ ค่าเฉลี่ย ค่าร้อยละ ค่าสูงสุด ค่าต่ำสุด ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน t-test F-test และ LSD ผลการศึกษา พบว่า เกษตรกร ร้อยละ 61.9 มีการจัดการตอซังและฟางข้าวด้วยการเผา เนื่องจากเป็นวิธีการที่ง่ายและสะดวก (ร้อยละ 45.4) และ ร้อยละ 34.4 เป็นข้อตกลงของผู้ประกอบการรถไถเตรียมดิน ส่วนร้อยละ 38.9 มีการจัดการโดยปลอดการเผา โดยใช้การไถกลบตอซัง (ร้อยละ 60) นำไปปรับปรุงบำรุงดินหรือคลุมโคนต้นไม้ (ร้อยละ 13.8) และผลิตปุ๋ยอินทรีย์ (ร้อยละ 13.8) ทั้งนี้ การรับรู้ผลกระทบต่อภาคการเกษตร สุขภาพอนามัย สิ่งแวดล้อม การท่องเที่ยว และกฎหมาย อยู่ในระดับมากทุกประเด็น มีเพียงข้อกีดกันทางการค้าระหว่างประเทศ ที่เกษตรกรไม่มีการรับรู้ถึงร้อยละ 49.5 ส่วนการเปรียบเทียบการรับรู้ผลกระทบจากการเผาตอซังและฟางข้าว จำนวน 4 ด้าน คือ การเกษตร สุขภาพอนามัย สิ่งแวดล้อม และด้านอื่น ๆ โดยจำแนกตาม ประสบการณ์การทำนา การได้รับการประชาสัมพันธ์และการถ่ายทอดความรู้ ภาระหนี้สิน การมีโรคประจำตัวเป็นโรคภูมิแพ้ของสมาชิกครัวเรือนเกษตรกร และการจัดการตอซังและฟางข้าวของเกษตรกรที่แตกต่างกัน พบว่า เกษตรกรมีการรับรู้ผลกระทบจากการเผาตอซังและฟางข้าวแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ (P<0.001, P < 0.01 และ P < 0.05) ในบางประเด็น
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
Adirekchotikul, N. 2015. The perceptions of public relations: A case study of Makluea Mai Tambol Administrative Organization, Sungnoen, Nakhon Ratchasima. Ratchaphruek Journal 13(3): 20-26. (in Thai)
Best, J.W. 1997. Research in Education. 4th ed. Prentice Hall Englewood Cliffs, New Jersey. 684 p.
Biederbeck, V.O., C.A. Campbell, K.E. Bowren, M. Schnitzer and R.N. McIver. 1980. Effect of burning cereal straw on soil properties and grain yields in Saskatchewan. Soil Science Society of America Journal 44(1): 103-111.
Boonyapitaks, S. 2021. Factors for agricultural waste management of farmers to reduce burning: A case study of Ban Phai district, Khon Kaen province. M.S. Thesis. National Institute of Development Administration, Bangkok. 154 p. (in Thai)
Chanthon, N., P. Treewannakul and M. Rengkwunkway. 2021. Adaptation to drought situation of vegetable growers in Na Khu sub-district, Phak Hai district, Phra Nakhon Si Ayutthaya province. Agricultural Science Journal 52(1): 1-10. (in Thai)
Department of Agricultural Extension. 2015. Project of extension to stop burning in agri-area 2015. (Online). Available: http://www.plan.
doae.go.th/myweb2/prbm58/p2458.pdf (October 12, 2022). (in Thai)
Department of Agricultural Extension. 2020. Extension to stop burning in agri-area. 5th ed. New Thammada PCL, Bangkok. 16 p. (in Thai)
Dailynews. 2012. Stubble burning which causing weakness more than benefit, Negative effects more than Good result. (Online). Available: https://d.dailynews.co.th/agriculture/288255/ (June 19, 2021). (in Thai)
Geo-Informatics and Space Technology Development Agency. 2022. Heat point area. (Online). Available: https://www.gistda.or.th/news_view.php?n_id=5395 &lang=TH (October 10, 2022). (in Thai)
Kamalasai District Agricultural Office. 2020. Kamalasai district agricultural development strategy (2018-2022). Kamalasai District Agricultural Office, Kalasin. 29 p. (in Thai)
Kamnil, P. 2015. Perception and awareness of people in Tapha subdistrict Mae Chaem district, Chiang Mai province towards smog problem. M.P.A. Independent study. Chiang Mai University, Chiang Mai. 92 p. (in Thai)
Kongjan, K., P. Treewannakul and M. Rengkwunkway. 2021. Management of rice stubble and straw of farmers in project of extension for stop burning at agri-area in Phra Nakhon Si Ayutthaya province. Agricultural Science Journal 52(1): 20-31. (in Thai)
Lerdkrai, V. 2016. Nutrient Cycling and Increasing Organic Matter in the Soil from Plant Residues in the Agricultural Plots by plowing the Stubble. Academic Article. Academic Affairs and Planning Bureau, Agricultural Land Reform Office, Bangkok. 12 p. (in Thai)
Lerdyoosuk, C., S. Praneetvatakul and P. Chatwachirawong. 2018. Farmer’s perception and preference on environmentally friendly harvesting practices of sugarcane at Phetchabun province. Khon Kaen Agriculture Journal 46(2): 237-246. (in Thai)
Limuntachai, N. 2018. MAI public and people participation in preventing wildfire and haze pollution in Doi Suthep-Pui National Park in Chiang Mai. ARU Research Journal Humanities and Social Sciences 5(2): 77-84. (in Thai)
Ministry of Agriculture and Cooperatives. 2020. Ministry of Agriculture and Cooperatives going forward with measures to stop burning in agricultural areas. (Online). Available: https:// www.moac.go.th/news-preview-421891792914 (June 1, 2021). (in Thai)
Montree, W. 2013. Problems and obstacles in solving haze problem of local administrative organizations in Mae Chaem district, Chiang Mai province. M.P.A. Thesis. Chiang Mai University, Chiang Mai. 135 p. (in Thai)
Pollution Control Department. 2021. Air quality index. (Online). Available: https://www.pcd.go.th/pcd_news/11151 (May 8, 2021). (in Thai)
Prangbang, P., T. Kunkoon, T. Yamongkol, N. Pumijumnong, S. Sereenonchai, U. Chareonwong, T.N. Stewart and N. Arunrat. 2019. Farmers’ perception and adaptation to climate change in Thailand. Prawarun Agricultural Journal 16(1): 105-116. (in Thai)
Rongmuang, K., W. Arjharn, P. Liplap and T. Hinsui. 2017. Assessment of pollutant emission from open field burning of rice straw. Farm Engineering and Automation Technology Journal 3(1): 53-61. (in Thai)
Somdee, P., Y. Pongjaturawit and N. Chaimongkol. 2017. Factors related to preventive behavior of rhinitis symptom among school–age children. The Public Health Journal of Burapha University 12(1): 43-53. (in Thai)
Thaweratana, P. 1997. Research Methodology in Behavioral Sciences and Social Sciences. 7th ed. Srinakharinwirot University, Bangkok. 302 p. (in Thai)
Thairath Online. 2021. Moldboard plow is the answer of rice stubble burning. (Online). Available: https://www.thairath.co.th/news/local/2303745 (October 12, 2022). (in Thai)
Yothongyos, M. and P. Sawassan. 2017. Size determination of sample for research. (Online). Available: http://www. fsh.mi.th/km/wp-content/uploads/2014/04/resch.pdf (June 12, 2021). (in Thai)