ความเป็นผู้ประกอบการ การจัดการความรู้ กลยุทธ์การตลาด ความสามารถทางนวัตกรรม และผลการดำเนินงานของธุรกิจเกษตรอินทรีย์ในประเทศไทย

บทคัดย่อ

การวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาระดับความเป็นผู้ประกอบการ การจัดการความรู้ กลยุทธ์การตลาด ความสามารถทางนวัตกรรม และผลการดำเนินงานของธุรกิจเกษตรอินทรีย์ในประเทศไทย 2) ศึกษาความสัมพันธ์เชิงสาเหตุปัจจัยความเป็นผู้ประกอบการ การจัดการความรู้ กลยุทธ์การตลาด และความสามารถทางนวัตกรรมที่มีอิทธิพลต่อผลการดำเนินงานของธุรกิจเกษตรอินทรีย์ในประเทศไทย และ 3) เพื่อทดสอบความกลมกลืนของปัจจัยที่มีประสิทธิผลต่อผลการดำเนินงานของธุรกิจเกษตรอินทรีย์ในประเทศไทย ตัวแปรที่ศึกษา ได้แก่ ความเป็นผู้ประกอบการ การจัดการความรู้ กลยุทธ์การตลาด ความสามารถทางนวัตกรรม และผลการดำเนินงาน ผู้วิจัยใช้การวิจัยแบบผสมผสาน การวิจัยเชิงปริมาณใช้แบบสอบถามเป็นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูลจากผู้ประกอบการธุรกิจเกษตรอินทรีย์ จำนวน 610 ราย การวิจัยเชิงคุณภาพใช้การสัมภาษณ์ เชิงลึก ใช้แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง ผู้ให้ข้อมูลหลัก คือผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับธุรกิจเกษตรอินทรีย์ จำนวน 12 คน สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์โมเดลสมการโครงสร้างด้วยโปรแกรม AMOS ผลการวิจัยพบว่า ข้อมูลเชิงปริมาณ ระดับความเป็นผู้ประกอบการ การจัดการความรู้ กลยุทธ์การตลาด ความสามารถทางนวัตกรรม และผลการดำเนินงาน โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก ผลการวิเคราะห์โมเดลมีความสอดคล้องกับข้อมูลเชิงประจักษ์ตามสมมติฐานที่ได้กำหนดไว้ โดยมีค่า X²=1,552.152, df=1,479, X²/df=1.049, p-value=0.091, GFI=0.924, CFI=0.996, RMR=0.025, RMSEA=0.009 ผลการทดสอบความสัมพันธ์เชิงสาเหตุของปัจจัยที่ส่งผลต่อผลการดำเนินงานของธุรกิจเกษตรอินทรีย์ในประเทศไทยมีอิทธิพลของเส้นทาง คือ 1) ความเป็นผู้ประกอบการมีอิทธิพลทางตรงต่อการจัดการความรู้ 2) ความเป็นผู้ประกอบการมีอิทธิพลทางตรงต่อความสามารถทางนวัตกรรม 3) การจัดการความรู้มีอิทธิพลทางตรงต่อ กลยุทธ์การตลาด 4) กลยุทธ์ทางการตลาดมีอิทธิพลทางตรงต่อความสามารถทางนวัตกรรม 5) กลยุทธ์การตลาดมีอิทธิพลทางตรงต่อผลการดำเนินงาน 6) ความสามารถทางนวัตกรรมมีอิทธิพลทางตรงต่อผลการดำเนินงาน และ 7) การจัดการความรู้มีอิทธิพลทางอ้อมต่อผลการดำเนินงานผ่านกลยุทธ์การตลาด ผลการศึกษาเชิงคุณภาพ พบว่าธุรกิจเกษตรอินทรีย์จะประสบผลสำเร็จด้านการดำเนินงานและสามารถดำเนินธุรกิจได้อย่างยั่งยืนต้องอาศัยการร่วมมือกันทั้ง 3 ส่วน คือ 1) การทำงานแบบมีส่วนร่วมมีหน่วยงานจากภาครัฐมาช่วยสนับสนุนการทำงานร่วมกันระหว่างภาคธุรกิจหรือกลุ่มเกษตรกรและหน่วยงานราชการมีการส่งเสริมด้านการวิจัย การทำงานเชิงรุก การสร้างและเผยแพร่องค์ความรู้และนวัตกรรมธุรกิจเกษตรอินทรีย์ 2) ความเป็นผู้ประกอบการ มีการสร้างวิสัยทัศน์ร่วมของธุรกิจเกษตรอินทรีย์ การทำให้พนักงานรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งหรือเป็นเจ้าของธุรกิจ มีแนวความคิดแปลกใหม่ มีกระบวนการคิดที่สร้างสรรค์และกระบวนการทางเทคโนโลยีใหม่ๆ ทำให้เกิดผลิตภัณฑ์และบริการ 3) ความสามารถในการทำกำไร ให้ความสำคัญกับการจัดการมูลค่าทางเศรษฐกิจ คุณภาพชีวิตที่ดีและอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมที่เสริมกัน มีระบบสารสนเทศด้านการเงินในการดำเนินธุรกิจเพื่อให้ใช้วิเคราะห์สภาพคล่องในการดำเนินงาน ดังนั้น ผู้ประกอบการสามารถนำรูปแบบไปพัฒนาธุรกิจเกษตรอินทรีย์ได้ตามความเหมาะสมกับลักษณะพื้นที่ของธุรกิจเพื่อสนับสนุนธุรกิจเกษตรอินทรีย์ในประเทศไทยได้อย่างยั่งยืน