การสะสมธาตุสังกะสีในข้าวไร่และข้าวนาสวนภายใต้การปลูกแบบไม่ขังน้ำและน้ำขัง
Main Article Content
บทคัดย่อ
การทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบการตอบสนองของผลผลิตและการสะสมสังกะสีในพันธุ์ก่ำหอม มช. (ข้าวไร่) และ ชัยนาท 1 (ข้าวนาสวน) ที่ปลูกในสภาพขังน้ำและแอโรบิก วางแผนการทดลองแบบ factorial in CRD จำนวน 3 ซ้ำ วิเคราะห์ผลผลิต องค์ประกอบผลผลิตและความเข้มข้นสังกะสีในเมล็ดข้าวกล้องเพื่อเปรียบการสะสมสังกะสีในเมล็ดข้าวกล้อง ผลการทดลองพบว่าพันธุ์ชัยนาท 1 เมื่อปลูกในสภาพแอโรบิกให้ผลผลิตเมล็ดลดลงร้อยละ 30.8 เปรียบเทียบกับการปลูกในสภาพน้ำขัง ขณะที่การจัดการน้ำไม่ส่งผลต่อความแตกต่างของผลผลิตในพันธุ์ก่ำหอม มช. สำหรับความเข้มข้นสังกะสีในเมล็ดพบว่าพันธุ์ก่ำหอม มช. เมื่อปลูกในสภาพแอโรบิกมีความเข้มข้นสังกะสีในเมล็ดข้าวกล้องมากกว่าการปลูกในสภาพน้ำขังร้อยละ 20.7 ขณะที่พันธุ์ชัยนาท 1 ไม่พบความแตกต่างของความเข้มข้นสังกะสีในเมล็ดข้าวกล้อง และพบว่าความเข้มข้นสังกะสีในเมล็ดข้าวกล้องและผลผลิตไม่มีความสัมพันธ์กันในข้าวทั้งสองพันธุ์ การทดลองนี้บ่งชี้ว่าพันธุ์ข้าวนาสวนและข้าวไร่มีการตอบสนองต่อการจัดการน้ำในการปลูกแตกต่างกันในการสะสมธาตุสังกะสีในเมล็ดข้าว การจัดการสภาพการปลูกที่เหมาะสมในข้าวแต่ละพันธุ์น่าจะเป็นแนวทางในการเพิ่มปริมาณธาตุสังกะสีในเมล็ดข้าวเพื่อเพิ่มคุณค่าทางโภชนาการสำหรับผู้บริโภคข้าวได้ต่อไป
Article Details
References
Abe, J. and S. Morita. 1994. Growth direction of nodal roots in rice: its variation and contribution to root system formation. Plant and Soil 165(2): 333-337.
Alloway, B.J. 2008. Zinc in soils and crop nutrition. 2nd ed. International fertilizer Industry Association and International Zinc Association, Brussels, and Paris. 139 p.
Bell, P.F., R.L. Chaney and J.S. Angle. 1991. Free metal activity and total metal concentrations as indices of micronutrient availability to barley (Hordeum vulgare (L.) 'Klages'). Plant and Soil 130: 51-62.
Brown, K.H., J.M. Peerson, J. Rivera and L.H. Allen. 2002. Effect of supplemental zinc on the growth and serum zinc concentrations of prepubertal children: a meta-analysis of randomized controlled trials. The American Journal of Clinical Nutrition 75(6): 1062-1071.
Cakmak, I. 2002. Plant nutrition research: priorities to meet human needs for food in sustainable ways. Plant and Soil 247(1): 3-24.
Coleman, J.E. 1992. Zinc proteins: enzymes, storage proteins, transcription factors, and replication proteins. Annual Review of Biochemistry 61(1): 897-946.
Damrongkiat, C. 2012. Upland rice production with food security. pp. 2-23. In: Proceedings of the 2nd Academic Rice International Conference. Swissotel Le Concorde, Bangkok. (in Thai)
Das, B.M. 2002. Soil Mechanics Laboratory Manual Sixth Edition, Oxford University Press, New York. 215 p.
de Benoist, B., E. McLean, I. Egli and M. Cogswell. 2008. Worldwide Prevalence of Anaemia 1993-2005: WHO Global Database of Anaemia. World Health Organization, Geneva. 40 p.
de Mello Prado, R. and G. Caione. 2012. Plant analysis. pp. 115-134. In: R.N. Issaka (ed.). Soil Fertility Edited by Roland Nuhu Issaka. InTech, Rijeka.
Dobermann, A. and T.H. Fairhurst. 2000. Rice: Nutrient Disorders & Nutrient Management. Potash & Phosphate Institute (PPI), Potash & Phosphate Institute of Canada (PPIC) and International Rice Research Institute, Philippine. 191 p.
Farooq, M., S.M.A. Basra and N. Ahmad. 2007. Improving the performance of transplanted rice by seed priming. Plant Growth Regulation 51(2): 129-137.
Heinemann, A.B., L.F. Stone and N.K. Fageria. 2011. Transpiration rate response to water deficit during vegetative and reproductive phases of upland rice cultivars. Scientia Agricola 68(1): 24-30.
Herren, T. and U. Feller. 1994. Transfer of zinc from xylem to phloem in the peduncle of wheat. Journal of Plant Nutrition 17(9): 1587-1598.
Hotz, C. and K.H. Brown. 2004. Assessment of the risk of zinc deficiency in populations and options for its control. Food and Nutrition Bulletin 25(1)(Supplement 2): S99-203.
Impa, S.M. and S.E. Johnson-Beebout. 2012. Mitigating zinc deficiency and achieving high grain Zn in rice through integration of soil chemistry and plant physiology research. Plant and Soil 361(1): 3-41.
Jiang, W., P.C. Struik, M. Zhao, H. Van Keulen, T.Q. Fan and T.J. Stomph. 2008. Indices to screen for grain yield and grain-zinc mass concentrations in aerobic rice at different soil-Zn levels. NJAS - Wageningen Journal of Life Sciences 55(2): 181-197.
Jones, J.B., Jr. 2001. Laboratory Guide for Conducting Soil Tests and Plant Analysis. CRC Press, Boca Raton. 357 p.
Lee, S., H.J. Jeong, S.A. Kim, J. Lee, M.L. Guerinot and G. An. 2010. OsZIP5 is a plasma membrane zinc transporter in rice. Plant Molecular Biology 73(4): 507-517.
Lindsay, W.L. and W.A. Norvell. 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese and copper. Soil Science Society of America Journal 42(3): 421-428.
Mahata, M.K., P. Debnath and S.K. Ghosh. 2012. Critical limits of zinc in soil and rice plant grown in alluvial soils of west bengal, india. SAARC Journal of Agriculture 10(2): 137-146.
Marschner, H. 1995. Mineral Nutrition of Higher Plants. Academic Press, Amsterdam. 889 p.
Osothsapha, Y. 2015. Nutrition of Plants. Kasetsart University Press, Bangkok. 548 p. (in Thai)
Papademetriou, M.K., F.J. Dent and E.M. Herath. 2000. Bridging the Rice Yield Gap in the Asia-Pacific Region. FAO Regional Office for Asia and the Pacific, Bangkok. 222 p.
Randhawa, N.S., M.K. Sinha and P.N. Takkar. 1978. Micronutrients. pp. 581-603. In: IRRI. Soils and Rice. International Rice Research Institute, Los Baños.
Rehman, H., T. Aziz, M. Farooq, A. Wakeel and Z. Rengel. 2012. Zinc nutrition in rice production systems: a review. Plant and Soil 361(1): 203-226.
Schollenberger, C.J. and R.H. Simon. 1945. Determination of exchange capacity and exchangeable bases in soil by ammonium acetate method. Soil Science 59(1): 13-24.
Serraj, R., K.L. McNally, I. Slamet-Loedin, A. Kohli, S.M. Haefele, G. Atlin and A. Kumar. 2011. Drought resistance improvement in rice: an integrated genetic and resource management strategy. Plant Production Science 14(1): 1-14.
Shashidhar, H.E., A. Henry and B. Hardy. 2012. Methodologies for Root Drought Studies in Rice. International Rice Research Institute, Los Baños. 65 p.
Walkley, A. and I.A. Black. 1947. Chromic acid titration method for determination of soil organic matter. Soil Science Society of America Proceedings 63: 257.
Watanabe, F.S. and S.R. Olsen. 1962. Colorimetric determination of phosphorus in water extracts of soil. Soil Science 93(3): 183-188.
Wissuwa, M., A.M. Ismail and R.D. Graham. 2008. Rice grain zinc concentrations as affected by genotype, native soil-zinc availability and zinc fertilization. Plant and Soil 306(1): 37-48.
Wu, C., L. Lu, X. Yang, Y. Feng, Y. Wei, H. Hao, P.J. Stoffella and Z. He. 2010. Uptake, translocation and remobilization of zinc absorbed at different growth stages by rice genotypes of different Zn densities. Journal of Agricultural and Food Chemistry 58(11): 6767-6773.
Yang, X., B.A.M. Bouman, H. Wang, Z. Wang, J. Zhao and B. Chen. 2005. Performance of temperate aerobic rice under different water regimes in North China. Agricultural Water Management 74(2): 107-122.
Yoshida, S. 1981. Fundamentals of Rice Crop Science. International Rice Research Institute, Los Baños. 269 p.