การพัฒนาไพรเมอร์ที่มีความจำเพาะจากยีน Cytochrome Oxidase I เพื่อตรวจวินิจฉัยแมลงวันแตง <I>Zeugodacus cucurbitae</I> (Coquillett) (Diptera: Tephritidae) เพื่อส่งเสริมการส่งออก
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
แมลงวันแตง Zeugodacus cucurbitae (Coquillett) เป็นศัตรูพืชกักกันที่สำคัญในหลายประเทศทั่วโลก และจากการสุ่มตรวจศัตรูพืชในการส่งออกและนำเข้าของประเทศไทยมักพบตัวหนอนแมลงวันผลไม้ ซึ่งเป็นสาเหตุหลักในการกีดกันทางการค้า จากลักษณะสัณฐานของตัวหนอนที่คล้ายคลึงกันมากทำให้การระบุชนิดนั้นทำได้ยาก ดังนั้นการจำแนกชนิดของตัวหนอนแมลงวันแตงด้วยเทคนิคที่มีความรวดเร็ว ถูกต้อง แม่นยำ นั้นมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการส่งออกผลิตผลทางการเกษตร การตรวจวินิจฉัยศัตรูพืชโดยใช้คู่ไพรเมอร์ที่มีความจำเพาะต่อศัตรูพืชนั้นถือว่าเป็นการพัฒนาวิธีการตรวจสอบที่มีประสิทธิภาพสูงมาก งานวิจัยนี้จึงได้ออกแบบคู่ไพรเมอร์จากยีน Cytochrome c oxidase subunit I (cox1) ที่มีความจำเพาะต่อแมลงวันแตง Z. cucurbitae โดยทำการตรวจสอบประสิทธิภาพของไพรเมอร์ด้วยการทดสอบกับตัวอย่างแมลงวันผลไม้ 11 ชนิด ได้แก่ Bactrocera carambolae, B. correcta, B. dorsalis, B. latifrons, B. umbrosa, Dacus longicornis, Zeugodacus apicalis, Z. caudatus, Z. cilifera, Z. cucurbitae และ Z. tau ซึ่งให้ผลบวกเฉพาะ Z. cucurbitae มีขนาดดีเอ็นเอ 83 คู่เบส และพบว่าสามารถใช้ตรวจสอบดีเอ็นเอเป้าหมายจากตัวอย่างแมลงวันแตงในระยะไข่ หนอน ดักแด้ และตัวเต็มวัย จากทุกภูมิภาคของประเทศไทย รวมทั้งจากตัวหนอนที่ตรวจพบการปนเปื้อนในผักผลไม้ที่ต้องการส่งออกไปขายยังต่างประเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพแสดงให้เห็นว่าไพร์เมอร์ที่ทำการออกแบบนั้นมีความถูกต้อง แม่นยำ รวดเร็ว มีประสิทธิภาพ สามารถนำมาใช้เป็นเครื่องมือวินิจฉัยเพื่อระบุชนิดแมลงวันผลไม้ก่อนการส่งออกผัก ผลไม้ อีกทั้งสามารถเป็นต้นแบบในการประยุกต์ใช้พัฒนาเทคนิคการตรวจวินิจฉัยศัตรูพืชชนิดต่าง ๆ นำไปสู่การการสร้างความมั่นใจให้กับประเทศคู่ค้า เพิ่มขีดความสามารถในการส่งออกสินค้าพืชผลทางการเกษตรของประเทศไทยและการเพิ่มมูลค่าของสินค้าเกษตรของไทย
Article Details
References
Allwood, A.J. and L. Leblanc. 1997. Losses caused by fruit flies (Diptera: Tephritidae) in seven Pacific Island countries. pp. 208-211. In: A.J. Allwood and R.A.I. Drew (eds.). Management of Fruit Flies in the Pacific. ACIAR Proceedings No. 76, Canberra.
Armstrong, K.F. and S.L. Ball. 2005. DNA barcodes for biosecurity: invasive species identification. Philosophical Transactions of the Royal Society of London B: Biological Sciences 360(1462): 1813 -1823.
Asokan, R., K.B. Rebijith, S.K. Singh, A.S. Sidhu, S. Siddharthan, P.K. Karanth, R. Ellango and V.V. Ramamurthy. 2011. Molecular identification and phylogeny of Bactrocera species (Diptera: Tephritidae). Florida Entomologist 94(4): 1026-1035.
Boontop, Y., C. Buamas, K. Sonsiri, J. Duangthisan and S. Kaewsawat. 2020. Identification of economically important fruit fly larvae of Dacini (Diptera: Tephritidae) in Thailand using scanning electron microscopy (SEM). Thai Agricultural Research Journal 38(3): 293-306.
Boontop, Y., M.K. Schutze, A.R. Clarke, S.L. Cameron and M.N. Krosch. 2017. Signatures of invasion: using an integrative approach to infer the spread of melon fly, Zeugodacus cucurbitae (Diptera: Tephritidae), across Southeast Asia and the West Pacific. Biological Invasions 19(5): 1597-1619.
De Meyer, M., H. Delatte, M. Mwatawala, S. Quilici, J-F. Vayssieres and M. Virgilio. 2015. A review of the current knowledge on Zeugodacus cucurbitae (Coquillett) (Diptera: Tephritidae) in Africa, with a list of species included in Zeugodacus. ZooKeys 540: 539-557.
Dhillon, M.K., R. Singh, J.S. Naresh and H.C. Sharma. 2005. The melon fruit fly, Bactrocera cucurbitae: A review of its biology and management. Journal of Insect Science 5(1): 40, doi: 10.1093/jis/5.1.40.
Drew, R.A.I. and M.C. Romig. 2013. Tropical Fruit Flies (Tephritidae: Dacinae) of South-East Asia: Indomalaya to North-West Australasia. CABI, Wallingford. 653 p.
Drew, R.A.I. and M.C. Romig. 2016. Keys to the Tropical Fruit Flies (Tephritidae: Diptera) of South-East Asia: Indomalaya to North-West Australasia. CABI, Wallingford. 487 p.
Folmer, O., M. Black, W. Hoeh, R. Lutz and R. Vrijenhoek. 1994. DNA primers for amplification of mitochondrial cytochrome c oxidase subunit I from diverse metazoan invertebrates. Molecular Marine Biology and Biotechnology 3(5): 294-299.
Hall, T. A. 1999. BioEdit: a user-friendly biological sequence alignment editor and analysis program for Windows 95/98/NT. Nucleic Acids Symposium Series 41: 95-98.
Jiang, F., Z.H. Li, Y.L. Deng, J.J. Wu, R.S. Liu and N. Buahom. 2013. Rapid diagnosis of the economically important fruit fly, Bactrocera correcta (Diptera: Tephritidae) based on a species-specific barcoding cytochrome oxidase I marker. Bulletin of Entomological Research 103(3): 363-371.
Koyama, J., H. Kakinohana and T. Miyatake. 2004. Eradication of the melon fly, Bactrocera cucurbitae, in Japan: importance of behavior, ecology, genetics, and evolution. Annual Reviews of Entomology 49: 331-349.
Piñero, J.C., I. Jacome, R. Vargas and R.J. Prokopy. 2006. Response of female melon fly, Bactrocera cucurbitae, to host-associated visual and olfactory stimuli. Entomologia Experimentalis et Applicata 121(3): 261-269.