การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่ส่งผลต่อการกระจายของสนสองใบ (Pinus latteri Mason) และสนสามใบ (Pinus kesiya Royle ex Gordon) ในประเทศไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ไม้ในกลุ่มสนจัดเป็นพืชดึกดำบรรพ์กลุ่มแรกที่เกิดขึ้นในยุค มีโซโซอิค (Mesozoic era) มีวิวัฒนาการที่กว้างขวางและโดดเด่นถือเป็นไม้เบิกนำในช่วงแรก แต่ในภายหลังพบไม้สนในป่าธรรมชาติไม่มากนักและมักกระจายเป็นหย่อม ๆ ประกอบกับสถานการณ์การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในปัจจุบันที่เกิดขึ้นทั่วโลกส่งผลให้พืชหลายชนิด มีพื้นที่ที่เหมาะสมต่อการกระจายลดน้อยลง ซึ่งอาจทำให้ต้นไม้หรือพืชบางชนิดเกิดการสูญพันธุ์ได้ โดยเฉพาะกลุ่มไม้สน ซึ่งในประเทศไทย พบว่ามีพืชสกุล Pinus อยู่เพียงสองชนิดเท่านั้น คือ สนสองใบ (Pinus latteri Mason) และสนสามใบ (Pinus kesiya Royle ex Gordon) ดังนั้นในการศึกษาครั้งนี้จึงได้เจาะจงไปที่ไม้สนทั้งสองชนิด เพื่อเป็นกรณีศึกษาของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่ส่งผลต่อพื้นที่ที่เหมาะสมต่อการกระจายของสนสองใบ และสนสามใบ ในประเทศไทย โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพื้นที่ที่เหมาะสมต่อการกระจายของชนิดไม้สนทั้งสองชนิด และประเมินผลกระทบต่อการกระจายตามการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ โดยการรวบรวมข้อมูลการปรากฏของสนสองใบ สนสามใบ และปัจจัยแวดล้อมที่สำคัญ ประกอบด้วย ปัจจัยทางด้านกายภาพ ปัจจัยทางด้านชีวภาพ และปัจจัยทางด้านภูมิอากาศ เพื่อนำมาสร้างแบบจำลองการกระจายโดยใช้โปรแกรมแบบจำลอง MaxEnt software version 3.3.3k ผลการศึกษาพบว่า พื้นที่ที่เหมาะสมต่อการกระจายของสนสองใบ และสนสามใบเท่ากับ 72,198 และ 59,703 ตารางกิโลเมตร ตามลำดับ พื้นที่ที่เหมาะสมต่อการกระจายในอนาคตภายใต้ภาพเหตุการณ์สถานการณ์ที่เลวร้ายน้อยที่สุด (SSP 1–2.6) มีพื้นที่เพิ่มขึ้นจากปัจจุบัน ร้อยละ 6.62 และ 8.95 ตามลำดับ หากมีการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศร้ายแรงสุด (SSP 5–8.5) สนสองใบจะมีพื้นที่การกระจายที่เหมาะสมเพิ่มขึ้นร้อยละ 3.5 ส่วนสนสามใบ จะมีพื้นที่การกระจายลดลงร้อยละ 2.68 จากปัจจุบัน ดังนั้นผลการศึกษานี้แสดงให้เห็นถึงผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่มีต่อการกระจายของสนทั้งสองชนิด โดยเฉพาะสนสามใบ จะมีพื้นที่การกระจายลดลง เป็นไปได้ว่าในอนาคต ไม้สนสามใบอาจจะหายไปจากหลาย ๆ พื้นที่ และอาจจะมีไม้ชนิดอื่นเข้ามาทดแทน ส่งผลให้ระบบนิเวศมีการเปลี่ยนแปลงไปด้วย ดังนั้นหากต้องการรักษาไม้สนสามใบให้คงอยู่ในพื้นที่อนุรักษ์ของประเทศไทย หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรวางแผนการจัดการ และส่งเสริมการปลูกไม้สนสามใบ ในพื้นที่ที่เหมาะสมให้มากขึ้น ทั้งนี้หากมีการจัดการด้านพื้นที่การปลูกได้แม่นยำ จะส่งผลให้อัตราการรอดตายของไม้สนสามใบที่นำไปปลูก สูงขึ้น และลดการหายไปจากพื้นที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
Downloads
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ข้าพเจ้าและผู้เขียนร่วม (ถ้ามี) ขอรับรองว่า ต้นฉบับที่เสนอมานี้ยังไม่เคยได้รับการตีพิมพ์และไม่ได้อยู่ในระหว่างกระบวนการพิจารณาตีพิมพ์ลงในวารสารหรือสิ่งตีพิมพ์อื่นใด ข้าพเจ้าและผู้เขียนร่วม (ถ้ามี) ยอมรับหลักเกณฑ์และเงื่อนไขการพิจารณาต้นฉบับ ทั้งยินยอมให้กองบรรณาธิการมีสิทธิ์พิจารณาและตรวจแก้ต้นฉบับได้ตามที่เห็นสมควร พร้อมนี้ขอมอบลิขสิทธิ์ผลงานที่ได้รับการตีพิมพ์ให้แก่วารสารวนศาสตร์ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กรณีมีการฟ้องร้องเรื่องการละเมิดลิขสิทธิ์เกี่ยวกับภาพ กราฟ ข้อความส่วนใดส่วนหนึ่ง หรือ ข้อคิดเห็นที่ปรากฏในผลงาน ให้เป็นความรับผิดชอบของข้าพเจ้าและผู้เขียนร่วม (ถ้ามี) แต่เพียงฝ่ายเดียว และหากข้าพเจ้าและผู้เขียนร่วม (ถ้ามี) ประสงค์ถอนบทความในระหว่างกระบวนการพิจารณาของทางวารสาร ข้าพเจ้าและผู้เขียนร่วม (ถ้ามี) ยินดีรับผิดชอบค่าใช้จ่ายทั้งหมดที่เกิดขึ้นในกระบวนการพิจารณาบทความนั้น”
เอกสารอ้างอิง
Costa e Silva, J. 2007. Evaluation of an International Series of Pinus kesiya Provenance Trials for Adaptive, Growth and Wood Quality Traits. Forest & Landscape. Copenhagen, Denmark.
Doungsathaporn, K. 1999. Effects of Climatic Factors and Thinning on Growth of Pinus kesiya Royle ex Gordon at Bo Luang Plantation, Amphoe Hot, Changwat Chiang Mai. M.S. Thesis, Kasetsart University, Bangkok, Thailand. (in Thai)
Forest Research and Development Office. 2008. Conifers Improvement in Thailand. Forest Management and Forest Products Research Office, Bangkok, Thailand. (in Thai)
Heaney, L.R., Regalado, Jr.J.C. 1998. Vanishing Treasures of the Philippine Rain Forest. The Field Museum. Chicago, IL, USA.
Marod, D., Kuintara, U. 2009. Forest Ecology. Aksorn Siam Limited Partnership, Bangkok, Thailand. (in Thai)
Naumthong, M., Palakit, K., Duangsathaporn, K., Prasomsin, P., Lumyai, P. 2021. Climate effects on the growth of Pinus latteri and Pinus kesiya at the Intakin Silvicultural Research Station, Chiang Mai Province, Thailand. Biodiversitas Journal of Biological Diversity, 22(5): 2512–2519.
Para, R. 1997. Natural Resources and Environment. Aksarapipat, Bangkok, Thailand. (in Thai)
Pepin, N.C., Arnone, E., Gobiet, A., Haslinger, K., Kotlarski, S., Notarnicola, C., Palazzi, E., Seibert, P., Serafin, S., Schöner, W., Terzago, S., Thornton, J.M., Vuille, M., Adler, C. 2022. Climate changes and their elevational patterns in the mountains of the world. Reviews of Geophysics, 60(1): e2020RG000730. doi: 10.1029/2020RG000730.
Phillips, J.S., Dudik, M. 2008. Modeling of species distributions with maxent: New extension sand a comprehensive evaluation. Ecography, 31: 756–769.
Planisong, K., Trisurat, Y., Sookchaloem, D. 2019. Suitable habitat of large mammals at Phu Khieo Wildlife Sanctuary, Chaiyaphum province. In: The 57th Kasetsart University Annual Conference. Kasetsart University, Bangkok, Thailand, pp. 907–916. (in Thai)
Pomoim, N., Trisurat, Y., Sukchalerm D. 2016. Distribution and conservation status of water onion (Crinum thaianum J. Schulze) in Thailand. Thai Journal of Forestry, 35 (2): 11–20.
Royal Forest Department. 2022. Forest Area Data Preparation Project. Royal Forest Department, Bangkok, Thailand. (in Thai)
Sittichok, K. 2022. Future rainfall characteristics under AR6 climate change scenarios: case study of Pasak River Basin, Thailand. In: Proceedings of the 21st International Scientific Conference Engineering for Rural Development. Latvia University of Life Sciences and Technologies, Jelgava, Latvia, pp. 70–79. (in Thai)
Thomas, P. 2019. Pinus latteri I Threatened Conifers of the World (en–GB). https://threatenedconifers.rbge.org.uk/conifers/pinus–latteri, 25 January 2023.
Trisurat, Y., Shrestha, R. Kjelgren, R. 2011. Plant species vulnerability to climate change in Peninsular Thailand. Applied Geography, 31(3): 1106–1114.
Trisurat, Y., Kanchanasaka, B., Krefft, H. 2014. Assessing potential effects of land use and climate change on mammal distributions in Northern Thailand. Wildlife Research, 41(6): 522–536.
Trisurat, Y., Bhumpakphan, N. 2018. Effects of land use and climate change on Siamese eld's deer (Rucervus eldii siamensis) distribution in the transboundary conservation area in Thailand, Cambodia, and Lao PDR. Frontiers in Environmental Science, 6. doi: 10.3389/fenvs.2018.00035.
Trisurat, Y., Sutummawong, N., Roehrdanz., P., Chitechote, A. 2023. Climate change impacts on species composition and floristic regions in Thailand. Diversity, 15(10): 1087.
World Climate Research Programme. 2023. WCRP Coupled Model Intercomparison Project (CMIP). https://www.wcrp–climate.org/wgcm–cmip, 11 March 2023.
Yordtong, K. 2019. Effects of Climatic Factors on Growth of Pinus latteri Mason in Phu Kradueng National Park, Loei Province. M.S. Thesis, Kasetsart University, Bangkok, Thailand. 112p. (in Thai)
